O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi

O’qitishmetodlarinitanlashvaasoslash

O’qitishmetodlarita’limjayonidao’qituvchvao’quvchifaoliyatiningqandaybo’l

---

22

ishi,

o’qitishjarayoniningqandaytashkiliyshakllaridanfoydalanishkerakligi,

hamdashujarayondao’qituvchilarqandayishharakatlarinibajarishlarikerakliginibelgil

abberadi.

Ta’lim berishda o’qitish metodlari asosiy o’rinni egallaydi.

Metod-

yunoncha

atama bo’lib, “usul, yo’l” degan ma’noni anglatadi, ya’ni maqsadga erishish yo’lini

bildiradi.  Metodlar  (usullar) har  qanday axborotni  (maqsadni)  uzatishva  qabul

qilishharakteriga qarab quyidagi sinflarga ajratiladi:

•

so’z orqali ifodalanadigan metod;

•

ko’rgazmali metod;

•

amaliy metod.

Ta’lim  jarayonida  talabalarni  o’zlashtirish,  fikrlash jarayonini  tashkil  etish

bo’yicha esa quyidagi metodlarni ajratib ko’rsatish mumkin:

•

o’qitishning ma’ruza (suhbat) metodi;

•

o’qitishning amaliy ishlar metodi;

•

laboratoriya ishlari metodi;

•

mustaqil ishlar metodi;

•

reproduktiv-evristik metod;

•

ilmiy-tadqiqot metodi;

•

o’qitishning muammoli-izlanish metodi;

•

o’qitishning induktiv va deduktiv metodi.

Axborotni  so’z  orqali  yetkazishva  qabul  qilishga  qaratilgan  birinchi  guruh

metodlariga: hikoya, suhbat, ma’ruza kabilarni kiritish mumkin.

Nutq  madaniyatini  o’stirishda hikoyaning  o’qitishva  fikrlarni bayon  qilish

metodi sifatidagi imkoniyatlari boshqa metodlarga nisbatan yuqoridir.

Hikoya  qilish

- pedagog  tomonidan  yangi  o’tilayotgan  mavzuga  oid  fakt,

hodisa  va  voqealarning  yaxlit  yoki  qismlarga  bo’lib,  obrazli  tasvirlash yo’li  bilan

ixcham,  qisqa  va  izchil  bayon  etiladi.  Bu  metod    materiallarni  bayon  qilishda,

obrazlarga harakteristika  berishda,  tabiat hodisalari  va  ijtimoiy hayotdagi

voqealarni tasvirlashda qo’l keladi.

Hikoya  qilish davomida  talabalar  passiv  tinglovchi  bo’lib  qolishlariga  yo’l

---

23

qo’ymaslik  kerak.  Talabalarning  diqqatini  tasvirlanayotgan obyektga  qaratibgina

qolmay  balki  xuddi  shu  obyekt haqida  ular  ongli  va  aktiv  fikr  yuritishlarini ham

ta’minlamoq lozim.