O’zbеkiston rеspublikasi qishloq

---

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI QISHLOQ
VA SUV XO’JALIK VAZIRLIGI 
 
 
O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA'LIM 
VAZIRLIGI. 
 
 
ANDIJON QISHLOQ XO’JALIK INSTITUTI 
 
 
PEDAGOGIKA VA TABIIY FANLAR KAFEDRASI 
 
 
 
 
 
Mavzu:
 
KASB PSIXOLOGIYASINING ILMIY TADQIQOT 
METODLARI 


 
Bajardi: O’LMASOVA ZEBO

Qabul qildi: MAMATOV RAVSHANBEK 
 
 
 
 
 
 
 
ANDIJON 2013 

---

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ 
KASB PSIXOLOGIYASINING ILMIY TADQIQOT METODLARI 
Reja: 
1. Kuzatish metodi
2.Test metodlari 
3. Biografiya va anketa matodlari 
4.Djon Moreno “Sotsiometriya metodi”
5.Faoliyat mahsulini tahlil qilish metodlari
Avvalo metodlar haqida ikki og’iz so’z. Metod so’zi – yunoncha methodos 
bo’lib tadqiqot, tekshirish degan ma’noni beradi. Nazarimizda yuqoridagilarga yana 
yo’l, usul so’zlarini ham kiritish mumkin. Metodlar tadqiqot ishlarida ham, bilim 
berishda ham qo’llaniladi. Ushbu bobda bilim berish metodlari haqida emas, balki fan 
uchun, uning rivojlanishi uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni to’plashdagi 
qo’llaniladigan tadqiqot metodalri haqida so’z boradi.
Psixologiya fanining empirik (amaliy) metodlari turkumidan muhim o’rin 
egallagan, diagnostik xususiyatli metodlaridan biri – kuzatish metodidir. Mazkur 
metod fanimizning eng qadimgi tadqiqot vositasi bo’lib hisoblanib, uzoq o’tmish 
zamonidan to hozirgi davrgacha ilmiy izlanuvchilarning asosiy tekshiruv qurollaridan 
biri bo’lib, keng ko’lamda foydalanib kelinmoqda. Lekin bugungi kunda uning ob’ekti, 
ko’lami yanada kengaydi, murakkab psixologik jarayonlar, holatlar, hodisalar, 
kechinmalar, faoliyat va muomala xususiyatlarini o’rganish imkoniyati tug’ildi, sifat 
hamda mazmun jihatidan katta o’zgarishlar yuzaga keldi. 
Kuzatishning texnologiyasi takomillashdi, uning yangi shakllari, vositalari, 
usullari paydo bo’ldi, xolisonalik (ob’ektivlik) darajasi ortdi, ishonchliligini 
ifodalovchi mezonlar, o’lchovlar yaratildi. Buning natijasida kuzatish metodi 
psixologiya fanining universal tadqiqot metodlari qatoriga kiritilib, uning barcha 
sohalarida qo’llanilmoqda, ayniqsa, tatbiqiylik imkoniyatining yuksakligi, statistik 
hisoblashga beriluvchanlik xususiyati bilan boshqa metodlardan ajralib turadi. 
YUqoridagi mulohazalardan kelib chiqqan holda uning yoritilmay qolib ketgan 
jihatlari, tarkiblari, yordamchi jabhalari yuzasidan mulohaza yuritamiz. 
Kuzatish metodining texnologiyasi quyidagilardan tashkil topadi: 
- voqelik (atrof – muhit, inson shaxsi)ni kuzatish oqimini muayyan qismlarga, 
yo’nalishlarga ajratish (nemischa – lotincha «kvantifikatsiyalash», ya’ni eng zarur, 
birinchi darajali jihatlarini saralash); 
- kuzatishning ko’lami (hajmi), xususiyati va o’ziga xosligini aniqlash, ya’ni 
uning nimalarga qaratilganini belgilab olish; 
- kuzatish jarayonida barcha holat, hodisa, alomat va tashqi qiyofa, 
ko’rinishning o’ziga xosligini qayd qilish (ularni yozma nutqda ifodalash, ya’ni 
frantsuzcha – lotincha «fiksatsiyalash»); 

---