O’zbеkiston rеspublikasi qishloq

---

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI QISHLOQ  

VA SUV XO’JALIK VAZIRLIGI 

 

 

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA'LIM 

VAZIRLIGI. 

 

 

ANDIJON QISHLOQ XO’JALIK INSTITUTI 

 

 

PEDAGOGIKA VA TABIIY FANLAR KAFEDRASI 

 

 

 

 

 

Mavzu:

 

KASB PSIXOLOGIYASINING ILMIY TADQIQOT 

METODLARI 

                            

                                                                

 

Bajardi: O’LMASOVA ZEBO    

                                                                   

Qabul qildi: MAMATOV RAVSHANBEK 

 

 

 

 

 

 

 

ANDIJON 2013 

---

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ 

KASB PSIXOLOGIYASINING ILMIY TADQIQOT METODLARI 

Reja: 

                     1. Kuzatish metodi  

                     2.Test metodlari 

                     3. Biografiya va anketa matodlari 

                     4.Djon Moreno “Sotsiometriya metodi”  

                     5.Faoliyat mahsulini tahlil qilish metodlari  

  Avvalo  metodlar  haqida  ikki  og’iz  so’z.  Metod  so’zi  –  yunoncha  methodos 

bo’lib  tadqiqot,  tekshirish  degan  ma’noni  beradi.  Nazarimizda  yuqoridagilarga  yana 

yo’l,  usul  so’zlarini  ham  kiritish  mumkin.  Metodlar  tadqiqot  ishlarida  ham,  bilim 

berishda ham qo’llaniladi. Ushbu bobda bilim berish metodlari haqida emas, balki fan 

uchun,  uning  rivojlanishi  uchun  zarur  bo’lgan  ma’lumotlarni  to’plashdagi 

qo’llaniladigan tadqiqot metodalri haqida so’z boradi.  

Psixologiya  fanining  empirik  (amaliy)  metodlari  turkumidan  muhim  o’rin 

egallagan,  diagnostik  xususiyatli  metodlaridan  biri  –  kuzatish  metodidir.  Mazkur 

metod  fanimizning  eng  qadimgi  tadqiqot  vositasi  bo’lib  hisoblanib,  uzoq  o’tmish 

zamonidan to hozirgi davrgacha ilmiy izlanuvchilarning asosiy tekshiruv qurollaridan 

biri bo’lib, keng ko’lamda foydalanib kelinmoqda. Lekin bugungi kunda uning ob’ekti, 

ko’lami  yanada  kengaydi,  murakkab  psixologik  jarayonlar,  holatlar,  hodisalar, 

kechinmalar,  faoliyat  va  muomala  xususiyatlarini  o’rganish  imkoniyati  tug’ildi,  sifat 

hamda mazmun jihatidan katta o’zgarishlar yuzaga keldi. 

Kuzatishning  texnologiyasi  takomillashdi,  uning  yangi  shakllari,  vositalari, 

usullari  paydo  bo’ldi,  xolisonalik  (ob’ektivlik)  darajasi  ortdi,  ishonchliligini 

ifodalovchi  mezonlar,  o’lchovlar  yaratildi.  Buning  natijasida  kuzatish  metodi 

psixologiya  fanining  universal  tadqiqot  metodlari  qatoriga  kiritilib,  uning  barcha 

sohalarida  qo’llanilmoqda,  ayniqsa,  tatbiqiylik  imkoniyatining  yuksakligi,  statistik 

hisoblashga  beriluvchanlik  xususiyati  bilan  boshqa  metodlardan  ajralib  turadi. 

YUqoridagi  mulohazalardan  kelib  chiqqan  holda  uning  yoritilmay  qolib  ketgan 

jihatlari, tarkiblari, yordamchi jabhalari yuzasidan mulohaza yuritamiz. 

Kuzatish metodining texnologiyasi quyidagilardan tashkil topadi: 

-  voqelik  (atrof  –  muhit,  inson  shaxsi)ni  kuzatish  oqimini  muayyan  qismlarga, 

yo’nalishlarga  ajratish  (nemischa  –  lotincha  «kvantifikatsiyalash»,  ya’ni  eng  zarur, 

birinchi darajali jihatlarini saralash); 

-  kuzatishning  ko’lami  (hajmi),  xususiyati  va  o’ziga  xosligini  aniqlash,  ya’ni 

uning nimalarga qaratilganini belgilab olish; 

-  kuzatish  jarayonida  barcha  holat,  hodisa,  alomat  va  tashqi  qiyofa, 

ko’rinishning  o’ziga  xosligini  qayd  qilish  (ularni  yozma  nutqda  ifodalash,  ya’ni 

frantsuzcha – lotincha «fiksatsiyalash»); 

---