O’zbekiston respublikasi qishloq

Mavzu bo’yicha savollar:

1. 
   Diniy ong asoslarining shakllanishini aytib bering.
   
2. 
   Dinning qanday ibtidoiy shakllarini bilasiz?
   
3. 
   Dinning paydo bo’lishi haqida tadqiqotchilar qanday fikrlar bildirishgan?
   
4. 
   Fetishizm nima?
   
5. 
   Animizm qanday e’tiqodga asoslanadi?
   
6. 
   Shamanizm deganda nimani tushunasiz?
   
7. 
   Totemizm deganda nimani tushunasiz?
   

3. MAVZU MILLIY DINLAR REJA:

1. 
   Yahudiylikning vujudga kelishi va uning ta’limoti.
   
2. 
   Veda va veda dinlari.
   
3. 
   Konfutsiylik va daosizm.
   

Tayanch so’z va iboralar: Tavrot, Yaxve, Muso, Farziylar, messiya, Talmud, veda, Braxma, Vishnu, Shiva, braxmanlik, Konfutsiy, Osmon xudosi.
Milliy dinlar – ma’lum millatga xos bo’lib, boshqa millat vakillarini o’ziga qabul qilmaydigan dinlar. Masalan, Yahudiylik (Yahudiy millatiga xos), hinduiylik (hindlarga xos), Konfutsiylik (xitoy millatiga xos), Sintoizm (yaponlarga xos).

1.Talabalarga milliy dinlarning orasidagi eng qadimiy din hisoblangan Yahudiylik dini haqida to’liq ma’lumot berilsa maqsadga muvoffiq bo’ladi.

Yahudiylik dunyoda keng tarqalgan dinlardan biridir. Shu kunda Isroilda 4,7 mln. (aholining 80 %), AQSHda 6 mln. (40 % Nyu Yorkda), Rossiyada 1,5 mln., G’arbiy Evropa davlatlaridan Fransiyada 0,6 mln., Buyuk Britaniyada 0,4 mln. va boshqa mamlakatlarda Yahudiylar yashaydilar.
Avvalo talabalarga bu dinning paydo bo’lishihaqida ma’lumot berish darkor. Yahudiylik miloddan avvalgi 2000 yillarning oxirlarida Falastinda vujudga kelgan, yakkaxudolik g’oyasini targ’ib qilgan dindir. Yahudiylik millat dini bo’lib, faqatgina Yahudiy xalqiga xos. Yahudiy so’zining kelib chiqishi haqida turli fikrlar mavjud. Abu Rayhon Beruniy o’zining «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» kitobida yozishicha, Yahudiylar bu so’zni somiy tillaridagi hoda –
«tavba qilmoq, tavba qilganlar» so’zidan kelib chiqqan deb da’vo qilsalar-da, aslida bu fikr noto’g’ri, «Yahudiy» so’zi Banu Isroil xalqi ustidan hukmronlik qilgan Ya’qub Payg’ambarning o’g’li Yahudo nomiga nisbat berilgan.
Yahudiy xalqining yana bir nomi Banu Isroil bo’lib, Isroil – Ya’qub payg’ambarning ikkinchi ismi, banu – «bolalar» ma’nosini beradi, ya’ni – «Isroil avlodlari».
Yahudiy xalqiga nisbatan ishlatiladigan yana bir atama Yevrey so’zi zamonaviy adabiyotlarda «Yahudiy» so’zining aynan tarjimasi sifatida ishlatiladi. Ammo bu ikki so’zning etimologiyasi turlicha: yevrey qadimiy somiy tillardagi ibriy so’zining o’zgargan shaklidir. Ibriy so’zi (arab. ‘abara-ya’buru – «kechib o’tmoq» fe’lidan) «kechib o’tganlar» ma’nosini beradi. Tarixdan ma’lumki, Yahudiy qabilalari Urdun (Iordan) daryosini kechib, hozirgi Falastin hududiga kelganlar. Shuning uchun ularga ibriylar yoki ibroniylar («kechib o’tuvchilar») nomi berilgan.