O`zbekiston respublikasi o'rta maxsus ta'lim muassasalari harajatlarini moliyalashtirishni reja kirish

1-rasm. O’rta maxsus ta’lim tizimidagi ta’lim muassasalari(2020-2021 yil)⁹
1-rasm ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, 2020-2021-o‘quv yili uchun o’rta maxsus ta’lim tizimidagi ta’lim muassasalaridan umimiy o‘rta ta’lim maktablari soni - 9624 tani, ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalari soni - 461 tani, barkamol avlod markazlari soni - 211 tani, maxsus maktab internatlari soni - 85 tani, mehribonlik uylari soni - 22 tani, bolalar shaharchalari soni - 3 tani tashkil etgan.
Azaldan ma’lumki, davlat byudjeti ij`limoiy sohalami moliyalashtirishda yagona manba bo‘lib kelgan. Xususan, ta’lim tizimi ham klassik ij`limoiy soha sifatida bir necha o‘n yilliklar davomida to‘lig‘icha byudjetga qaram soha bo‘lib kelgan. Hozirda ham byudjet xarajatlarining aksariyat qismi maorif tizimini ta’minlashga safarbar etilmoqda.
Ij`limoiy madaniy sohalar iqtisodiyotning katta bir bo‘lagi hisoblanadi, jamiyat va uning a’zolariga nomoddiy xususiyatdagi xizmat ko‘rsatish vazifasini amalga oshirish bilan shug‘ullanadi. Fuqarolaming ij`limoiy ta’minotga bo‘lgan huquqi asosiy qonunimiz bo‘lgan 0‘zbekiston Respublikasi Konistitutsiyasi tomonidan kafolatlanadi. Ij`limoiy yordam tizimini huquqiy jihatdan barpo etish va bu boradagi qonunlaming ijro etilishini moliyaviy ta’minlash iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida muhim vazifalardan biri hisoblanadi. Aholini ij`limoiy himoyalash masalasining ustuvorligi 0‘zbekiston Respublikasida aholini ij`limoiy jihatdan himoya qilish, bozor iqtisodiyotiga o‘tish dasturining eng ustuvor yo‘nalishi sifatida tan olingan.

2-rasm. Ij`limoiy soha tizimining tarkibi
Davlatning ij`limoiy sohani rivojiantirishga yo‘naltirilgan xarajatlari faqat ij`limoiy emas, balki iqtisodiy ahamiyatga ega, u jamiyatning iqtisodiy salohiyatini oshirishga yordam beradi, chunki davlat amalga oshirayotgan, aholining barcha qatlamlari manfaatlariga daxldor bo‘lgan iqtisodiy faoliyat natijalari ij`limoiy soha xarajatlari orqali ro‘yobga chiqadi.
Qayd etib o‘tish lozimki, ij`limoiy sohani moliyalashtirish uning bir nechta bo‘g‘inlari o‘rtasida ulaming xususiyatlaridan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi.
Davlat byudjeti xarajatlarining o‘zgarish tendensiyasida o‘ziga xos xususiyatlami ko‘rishimiz mumkin. Jumladan, ta’lim tizimi xarajatlarini mos ravishda davlat byudjeti va ij`limoiy soha xarajatlaridagi ulushi yillar kesimida quyidagicha o‘zgarishni ko‘rsatmoqda². (1-jadval)
1-jadval