Ozbekiston respublikasi oliy va



Download 7,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/175
Sana09.07.2022
Hajmi7,4 Mb.
#760025
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   175
Bog'liq
MATEMATIKA O‘QITISH METODIKASI Алихонов

=
a.
Vektorlarning xillari. 
Vektorlar quyidagi ko'rinishlarda uchraydi:
Birinchisi — kuch ta ’sir etuvchi nuqtaga bog'langan vektor.
Bunday vektorga qisqacha bog'langan yoki bog'liq vektor deyilib, 
bu — shu kuch qo'yilgan nuqtaning o 'rn i, kuchning yo'nalishi va 
miqdori bilan aniqlanadi.
Bu jum la geometrik vektorga nisbatan aytilsa, bunday bo'ladi: boshi 
aniq bir qo'zg'alm as nuqtada yotgan vektorga bog'liq vektor deyiladi.
Ikkinchisi — bir to 'g 'ri chiziq bo'yicha harakatlanishi m um kin 
b o 'lg an vektor b o 'lib , bunga sirg'anuvchi yoki sirg 'an m a vektor 
deyiladi.
Bunday vektor o'zining uzunligi, yo'nalishi va o 'zi joylashgan 
to 'g 'ri chiziqning fazodagi vaziyati bilan aniqlanadi.
Uchinchisi - boshi fazoning har qanday nuqtasiga qo'yilishi mumkin 
bo'lgan vektor bo'lib, bunga erkin vektor deyiladi; bunday vektor 
o'zining uzunligi va yo'nalishi bilangina aniqlanadi.
Sirg'anm a va bog'liq vektorlar nazariyasini o'rganishda ham da 
um um an vektorlar haqidagi ta ’limotni turli joylarda (ayniqsa geom et - 
riyada) ishlatishda erkin vektorlar nazariyasidan foydalanishga to 'g 'ri 
keladi. Shuning uchun erkin vektorlar nazariyasini o'rganishgagina 
to'xtalam iz.
292


Kolleniar, teng va qarama-qarshi vektorlar. 
Vektorlar ustida b a’zi 
am alla rn i b ajarishda kolleniar, ten g va q ara m a -q a rsh i v ek to rlar 
tushunchasidan foydalanishga to ‘g‘ri keladi.
Ta’rif. 
Parallel to ‘g‘ri chiziqlarda yoki bir to ‘g ‘ri chiziqda yotgan 
vektorlarni 
kolleniar vektorlar
deb ataladi.
E s l a t m a : Kolleniar so‘zi lotincha «birgalikda» yoki «umumiy» 
ma’nosidagi 
va chiziq ma’nosidagi 
so‘zlaridan tuzilib, bu chiziqdosh 
degan ma’noni anglatadi.
Kolleniar (chiziqdosh) vektorlar bir xil yoki qarama-qarshi yo‘nalish- 
larda bo'lishlari mumkin. Masalan, quyidagi chizmadagi vektorlardan
а ^а г ,аъ
va 
a4
lar o‘zaro kolleniar bo‘lganidek, o ‘sha chizmadagi 6, va
Z
>2
vektorlar ham kolleniardirlar.

Download 7,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   175




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish