O‘zbekiston respublikasi oliy va



Download 7,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet302/631
Sana23.02.2022
Hajmi7,22 Mb.
#121665
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   631
Bog'liq
543388c55c7b1

Таянч иборалар: Соф ижтимоий неъмат, соф хусусий неъмат, бозор 
ожизлиги. 
Такрорлаш учун саволлар 
1. 
Соф ижтимоий неъмат ва унинг хусусиятлари нималардан иборат? 
2. 
Соф хусусий неъматнинг соф ижтимоий неъматдан фарқи нималардан 
иборат? 
3. 
Давлат бозорни тартибга солиш учун қандай ҳолларда у бозор 
фаолиятига аралашади? 
4. 
Ўзбектистонда иқтисодиѐтни ривожлантиришда давлатнинг роли 
нималардан иборат? 
 
 
 МАВЗУ. ДАВЛАТНИНГ БОЗОРГА ТАЪСИРИНИ БАХОЛАШ ВА 
РАКОБАТЛАШГАН БОЗОР САМАРАДОРЛИГИ 
18.1. Истеъмолчи ва ишлаб чикарувчи ортикчалиги 
Товарга нарх бозор томонидан урнатиладиган ракобатлашган бозорда 
товарни ишлаб чикарувчилар бозор нархида (мувозанат нархида) сотади, шу 
бозор нархида истеъмолчилар товарни сотиб олади. 
Лекин, айрим истеъмолчилар учун товарнинг киймати унинг бозор 
нархидан кура юкорирок. Шунинг учун хам у товарни бозор нархидан 
юкорирок нархда хам сотиб олиши мумкин. 
Истеъмолчи ортикчалиги - истеъмолчи томонидан товарга тулаши 
мумкин булган максимал нарх билан товарнинг хакикий нархи уртасидаги 
фаркни билдиради. Аникрок килиб айтадиган булсак, истеъмолчининг товар 
учун бериши мумкин булган максимал нархдан товарни сотиб олишда 
туланадиган хакикий нархнинг айирмасига тенг. 
Истеъмолчи ортикчалиги (кушимча наф) алохида инсоннинг канчалик 
уртача яхши яшаѐтганлигини курсатади. 
Истеъмолчининг умумий ортикчалиги бу талаб чизиги билан бозор нархи 
чизиги уртасида жойлашган соха (1-расмда штрихланган соха). 

S
Истеъмолч
и 
орти=чали
ги 


454 
1-расм. Истеъмолчи ортикчалиги. 
Истеъмолчи ортикчалиги барча истеъмолчиларнинг умумий соф нафини 
улчашга ѐрдам беради ва у ѐрдамида биз бозорни давлат томонидан 
мувофиклаштирилиши самарадорлигини, истеъмолчи ортикчалигини умумий 
натижасининг узгаришини улчаш асосида аниклашимиз мумкин. 
Мисол. Фараз килайлик бир дона апельсиннинг бозор нархи 5 сум 
дейлик, лекин истеъмолчи ушбу бир дона апельсин учун 10 сум беришга тайѐр, 
яъни апельсиннинг истеъмолчи учун киймати 10 сумга тенг. 
Истеъмолчи ушбу бир дона апельсинни бозор нархида, яъни 5 сумга 
олади ва у иктисод килган 10-5к5 сум истеъмолчи ортикчалигини билдиради
истеъмолчи кушимча 5 сумлик наф олади (2-расм). 


455 
2-расм. Умумий истеъмолчи ортикчалигини графикда аниклаш. 
Истеъмолчи иккинчи апелсинни хам сотиб олади, нима учун деганда, у 
иккинчи апельсин учун бериши мумкин булган максимал нарх 9 сум, 
истеъмолчи ортикчалиги 4 сумга тенг. Худди шундай давом этсак 4-апельсин 
учун истеъмолчи ортикчалиги 1 сумга тенг, бешинчи апельсинни сотиб олишга 
истеъмолчи бефарк карайди, нима учун деганда у истеъмолчининг умумий 
ортикчалигини оширмайди. 
Шундай килиб, истеъмолчининг истеъмолчи орикчалиги 5К4К3К2К1к15 
сумга тенг. Истеъмолчининг сарфи 25 га тенг. 

Download 7,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   631




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish