O‘zbekiston respublikasi oliy va

Заѐмларнинг қийматини дисконтирлаш. Заѐмлар тѝлов мажбурияти 
бѝлиб, уларнинг моҳияти шундан иборатки, заѐм берувчи заѐм олувчига 
(кредиторга) маълум муддат ѝтиши билан маълум суммада пул тѝлайди. Фараз 
қилайлик, давлат ѐки бирор корхонанинг заѐми яқин 10 йил ишлаб чиқаришда 
ҳар йилда 100 сѝмдан даромад келтиради, 10 йил ѝтгандан кейин пировард 
дивиденд 1000 сѝм бѝлсин. Ушбу заѐмга заѐм олувчи қанча тѝлашини кѝриб 

---

441 
чиқамиз. Бунинг учун даромадларнинг дисконтирланган суммасини ҳисоблаб 
чиқамиз. 
.
)
1
(
1000
)
1
(
100
....
)
1
(
100
)
1
(
100
10
10
2
i
i
i
i
PDV









(1) 
Бу ерда ҳам заѐм қиймати фоиз ставкасига боғлиқ. 13.25-расмда заѐмнинг 
ҳар хил фоиз ставкаларида дисконтирланган қиймати келтирган. фоиз ставкаси 
қанча кѝп бѝлса, заѐмнинг қиймати шунча паст бѝлади. Масалан, 5 фоизли 
ставкада заѐм нархи 1386 сѝмни ташкил қилса, 15 фоизда у 747 сѝмга тенг 
бѝлади. 
Заѐмлар муддатсиз бѝлганда заѐм олган шахс чекланмаган муддатда ҳар 
йили маълум ѝзгармас сумма олиб туради. 1000 сѝмлик дивиденд берадиган 
чексиз муддатли заѐмнинг нархи қуйидагига тенг: 
PDV даромад, 
(минг доллар) 
2,0 – 
1,5 –
1,2 –
1,0 –
0,7 –
0,6 –
0,5 –
i, фоиз 
0
ставкаси 
0,05 0,10 0,15 0,20 
17.25-расм. Заѐм қийматидан олинадиган дисконтирланган 
даромадлар йиғиндиси 
.....
)
1
(
100
....
)
1
(
100
)
1
(
100
3
2








i
i
i
PDV
Бундай ҳолда PDV қуйидагича ҳисобланади: 
.
100
i
PDV


---

442 
Шундай қилиб, агар фоиз ставкаси 5 % бѝлса, муддатсиз заѐмнинг 
қиймати
.
20000
05
,
0
1000
сѝм бѝлади. Агар фоиз ставкаси 20 % бѝлса, заѐмнинг 
қиймати 5000 сѝмга тенг бѝлади.