O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta

1- RASM. KE ASBOBINING CHIZMA TASVIRI

KE tahlil usulida moddalarning bir-biridan ajralishi ingichka kapillyar (diametri 25-100 mkm) ichida sodir bo‗ladi. Ushbu kapillyarning oxirlari yuqori kuchlanish manbaiga ulangan bufer eritmalar saqlovchi idishlarga tushirilgan holda bo‗ladi.
Bufer eritma bilan to‗ldirilgan kapillyarning tuzilishi 2 – rasmda keltirilgan.
KE da aralashma komponentlarining ajralish jarayoni kapillyar ichida turli rN ko‗rsatkichli bufer eritma muhitida sodir bo‗ladi. Bufer eritma kapillyar devori orasidagi qatlam 3 qavatdan iborat bo‗ladi: manfiy zaryadlangan kapillyar devori, turg‗un va diffuzion qavatlar.
KE tizimsida bufer eritma bilan to‗ldirilgan oddiy kvars kapillyarlarda odatdagi tahlillar olib borishda kapillyar ichki devori yuzasidan bufer eritmaga silanol guruhlardan proton ajralib chiqish hisobiga ushbu yuzada manfiy zaryad hosil bo‗ladi. Mazkur jarayon hatto juda past rN ko‗rsatkichlarida ham kuzatiladi. Bunda kapillyar ichidagi kationlar yoki qisman musbat zaryadlangan zarrachalar elektrostatik ravishda manfiy zaryadlangan kapillyar devoriga tortiladi va ikki xil zaryadlangan qavatni hosil qiladi. Elektroforez jarayoni butun kapillyar bo‗ylab hosil bo‗lgan ikki qavatli elektr qavati orqali tok o‗tkazish orqali amalga oshiriladi. Bunda eritma kapillyarning manfiy zaryadlangan oxiri - katodga tomon harakatlanadi.

2 - rasm. Bufer eritma bilan to„ldirilgan kvars kapillyarning tuzilishi

Tekshiriluvchi namunani kapillyarga kiritish rezervuarlaridan birini (odatda anod tomondagi) tekshiriluvchi namuna eritmasini saqlovchi rezervuarga vaqtincha almashtirish bilan olib boriladi. Namunani kapillyar ichiga kiritish elektrokinetik yoki gidrodinamik usulda amalga oshiriladi (3 - rasm).
KE tahlil usulining asosiy kamchiliklaridan biri kapillyarga kiritiluvchi tekshiriluvchi namuna miqdorining aniq bo‗lishini ta‘minlashning murakkabligidir. CHunki bunda ushbu hajm 1 – 20 nl ni tashkil qilib, u tekshiriluvchi eritma harorati, qovushqoqligi va berilayotgan elektr tokining (elektrokinetik usulda) yoki bosimning (gidrodinamik usulda) aniqligiga bog‗liq.

3.