O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Akrobatika mashqlarini yozish. Akrobatika mashqlarini yoz- ganda, ayrim xususiyatlarni hisobga olib, quyida ko'rsatilgan qoidalar qo'llaniladi:

1. 
   To'liq to'ntarilishga yetmaydigan elementlarni (masalan, umbaloq oshishlar) bajarganda oxirgi holatni ko'rsatish kerak. Masalan, yotib tayanish holatidan oldinga umbaloq oshib, ko'krakda tik turish.
   
2. 
   Ba'zan bir holatdan ikkinchisiga o'tishni maxsus atama orqali ifodalash talab etilmaydi. Masalan, o'ng (chap) oyoqda muvozanat saqlashdan, boshda tik turish yoki qo'llarda tik turishdan va boshqalardan.
   
3. 
   Sportchining u yoki bu belgidan (harakatdan) keyingi holati navbatdagi elementning bajarilish usulini belgilaydi. Masalan, tizzalarda tik turishdan oldinga dumalab, bir yelkada tik turish yoki cho'qqayib tayanishdan orqaga dumalab, ko'krakda tik turish va shu kabilar.
   
4. 
   Oxirgi holat faqat harakat davomida aniq aytilmasa, yoziladi.
   

Akrobatik mashqlar



44-rasm. 45-rasm. Oldinga Qo'llarda turish. to'ntarilish.

46-rasm. Orqaga 47-rasm. Yonga to'ntarilish. to'ntarilish.



48-rasm. 49-rasm. Bir 50-rasm. Bir 51-rasm. Bilak-
«Ko'prik». qo'lda «ko'prik». oyoqda «ko'prik». larda «ko'prik».

4. 
   Harakat yo'nalishi (chapga, orqaga).
   
5. 
   Agar harakatning o'zidan ko'rinib turmasa, oxirgi d.h. (osi­lish, orqaga tayanish) .
   

Masalan, past qo'shpoyada. Bilaklarda tayanib tebranish — orqaga tebranib ko'tarilish, oldinga tebranib, burchak hosil qilib sakrab tushish.
Tananing alohida a'zolari bilan bajariladigan harakatlarni yozganda, ularni bir-biridan vergul bilan ajratish kerak. Masalan, baland-past qo'shpoyalarning pastki yog'ochiga yotib osilishdan chapga burilib, chap songa o'tirish, o'ng qo'l yonga, bosh esa o'ngga buriladi va boshq.
Jihozlardagi turli holatlarni tartib bilan yozayotganda asosiy elementlar (birikmalar) chiziqcha — tire bilan ajratiladi. Masalan, yakkacho'pda: gavdani keskin yozib ko'tarilish — orqaga aylanish, yoysimon siltanib chapga orqaga burilib, har xil ushlab osilib qolish va boshq.
Majburiy mashqlami (musobaqa uchun) yozishda har bir element yoki birikmani yangi qatordan (xatboshidan) yozib bori­ladi, ularning o'ng tomonida esa uning nisbiy murakkabligi ko'r­satiladi, masalan, «ot»da:

• 
  sakrab o'ng oyoq bilan aylanish — 2,5 marta;
  
• 
  chap oyoq bilan o'ngga aylanish — 2,5 marta va shu kabilar.
  

Jihozlarga tegib, siltab o'tishlarni tasvirlashda «tegib» (tekkizib)
so'zi, tekkizmay siltab o'tishda esa «ustidan» so'zi qo'shiladi. Masalan, qo'shpoyalarda: keskin yozilib ko'tarilish — orqaga tebranganda o'ng oyoq, o'ng poyaga tekkizib siltab o'tish — orqaga tebranganda chap oyoq bilan chap poya ustidan siltab o'tish va burchak hosil qilib, ushlab turish va shu kabilar. Ikki yoki undan ortiq qo'sh elementlarni «va» bog'lovchisi bilan, ikki harakat birga bajarilganda esa «ib» qo'shimchasi bilan yoziladi. Masalan, yakkacho'pda: o'ng oyoq bilan ko'tarilish va chapdan orqaga burilib, orqaga aylanish — chap oyoqni siltab o'tib orqaga tashlanib, bukilib osilish va orqaga burila- yotib, gavdani keskin yozib, orqa bilan tayanish holatiga ko'tarilish.
Fikrni qisqa va ixcham ifodalash maqsadida ayrim aniqlov- chilarni tushirib qoldirish mumkin. Shuningdek, yaxshiroq tushu- nishning iloji bo'lmasa, yuqorida ko'rsatilgan izchillikda yozish shart emas. Masalan, yakkacho'pda: yoysimon tebranib turib, orqaga ketgan paytda aylanib sakrab tushish. Shu maqsadda bir qancha sakrab tushishlar va sakrashlarni bir so'zli atamalar bilan ifodalash qulay. Masalan, salto, to'ntarilish, «uchish» va boshq.







C3CD