O`zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta


Navbatma  –navbat  usul  -



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/39
Sana01.05.2020
Hajmi0,74 Mb.
#48525
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39
Bog'liq
talim muassalalarida jismoniy tarbiya darslari va ularni soglomlashtirish vazifalarini takomillashtirish

Navbatma  –navbat  usul  -  bir  o‘quvchi  bir  mashqni  bajarib  bo‘lgandan 

so‘ng ikkinchi o‘quvchi shu mashqni bajarishga kirishadi, undan so‘ng uchinchi 

o‘quvchi boshlaydi. 

Bu usul qoidaga binoan o‘rgatishni birinchi boskichida qo‘llaniladi. 



Potok  usulida  esa  bir  o‘quvchi  bir  mashqni  bajarilishini  tugallamasidan 

ikkinchi  o‘quvchi  shu  mashqni  bajarishga  kirishadi.  Shunday  qilib,  bu  usulni 

o‘quvchilar  akrobatik  yo‘lakda  oldinga  dumbaloq  oshishni  tayanib  sakrashni 

vazifa  qilib  olganlarida  bajaradilar.  Bu  usulni  o‘quvchilar  mashqlarni 

o‘zlashtirib  olganlaridan  so‘ng  qo‘llash  maqsadga  muvofiqdir.  Ba’zi  xollarda 

mashqlarni  galma-gal  bajarish  usulidan  foydalaniladi.  To‘pchani  mo‘ljalga 

urishni,  uloqtirish  yoki  basketbol  to‘pini  bir-biriga  uzatishni  o‘rgatilayotganda 

o‘quvchilar  yuzma-yuz  ikki  qatorga  saflanadilar.  Mashqlar  o‘quvchilar 

tomonidan  bir  qatordan  ikkinchi  qatorga  uloqtirish  orqali  bajariladi.  Bu  usul 

o‘quvchilarni  o‘zaro  munosabatini,  bir-biriga  o‘rgatishini  va  harakatini 

baholashni o‘rgatadi. 

     Bu usul o‘rgatishni hamma bosqichida qo‘llanishi mumkin. Mashqlarni 

bir vaqtda bajarish usulini izoh-zaruriyati bo‘lmasa kerak. Aytish mumkinki bu 

usul  jarayonida  o‘quvchilar  bir  vaqtda  bir  mashqni o‘zini  yoki  boshqa  vazifani 

bajarish mumkin. Mashqlarni bir vaqtda bajarish topshiriq bilan bog‘liq bo‘lishi 

mumkin, juft bo‘lib, uch kishilashib, biri bajarganida qolgani yordam beradi va 

baholaydi, ko‘rsatma beradi. Mashqlarni navbat bilan bajarish, “to‘lqinli” 4-6 va 

undan  ko‘proq  odam  mashg‘ulot  o‘rniga,  zaruriy  asbob  –anjomlarni 

mavjudligiga  bog‘langan  holda  foydalaniladi.  Amaliy  ishda  frontal,  guruhli  va 

alohida, yakka mashg‘ulotlarni tashkil qilish metodlari qo‘llaniladi.  

Frontal  metodning  mohiyati  shundan  iboratki,  sinfni  hamma  o‘quvchilari 

bir  vaqtda  bir  topshiriqni  bajarish  uchun  jalb  etiladi.  U  o‘quvchilarni  yangi 

materiallar bilan tanishtirishda va oddiy mashqlarni o‘rganishda, yordam va uni 

himoya qilish hamda yaxshi o‘zlashtirib olingan mashqlarni takomillashtirishda 

qo‘llaniladi. Uning afzallik tomoni, o‘quvchilarni harakat faoliyatlarga jalb etish 

ya’ni darsni yuqori zinchligiga erishish imkoniyatini beradi. 




 

 

55 



Frontal  metod  o‘quvchilar  mehnatini  tashkil  etishda,  darsga  sinchkovlik 

bilan tayyorlanishi talab etiladi, o‘rgatish jarayonini aniq nazorat qilish, zaruriy 

yordamchi mashqlarni berish imkoniyatini beradi. Sinfni hamma o‘quvchilarini 

ko‘ra  turib,  o‘qituvchi  ularni  o‘rganishga  tayyor  ekanligini  sezadi, 

o‘zlashtirilgan  mashqlar  darajasini  aniqlaydi.  Bundan  foydalanish  davridagi 

yuqoridagi mashqlanish samarasiga erishish mumkin. 

Murakkab 

mashqlarni 

chuqur 

o‘rganishda 

guruhli 

metodlardan 

foydalaniladi. Bu metod jismoniy gap me’yorlarini aniqlash vazifani o‘quvchilar 

tomonidan  qanday  bajarilayotganini  yaxshi  kuzatish,  va  xatolarini  to‘g‘rilash 

imkonini beradi.    Bir  vaqtda  shuni  yoddan  chiqarmaslik  zarurki, bu  metodlarni 

qo‘llash  me’yor  zichlikni  pasayib  ketishiga  olib  keladi.  Shuning  uchun  oz 

bolalarni  qamrab  oluvchi  snaryadlar  bo‘lsa    navbat  kutib  turgan  bolalarga 

zaruriy yordamchi mashqlarni berishlik maqsadga muvofiqdir. 

Guruh  metodini  tashkil  etib  undan  foydalanish  jarayonida  o‘quvchilarni 

guruhlarga  bo‘lish  tamoyilini  tanlash  maqsadga  muvofiqdir.  O‘quvchilarni 

guruhlarga  bo‘lganda  ularni  jismoniy  tayyorgarligiga  qarash  zarur.  Biroq 

bo‘lishlik  o‘quvchilarni  izzat-ikromiga  tegmasligi  kerak,  shunday  bo‘lmasligi 

uchun, birinchidan, o‘quvchilarni u guruhdan bu guruhga tez-tez o‘tkazib turish 

zurur;  ikkinchidan,  programmani  har  bir  bo‘limini  o‘rganish  uchun  yangi 

guruhlarni  tashkil  etish  kerak.  Guruhli  usul  o‘quvchilarning  mustaqilligini 

rivojlantirish,  aktivligini  oshirish,  darsga  qo‘yilgan  vazifalarni  muvaffaqqiyatli 

hal etishda musobaqalarni tashkil etish keng imkoniyatni beradi. 

O‘quvchilarni  o‘quv  mehnatni  tashkil  etishda  yakka  usulini  mohiyati, 

o‘quvchilar  u  yoki  bu  vazifani  alohida  olib,  shu  vaqtning  o‘zida  bajarishga 

kirishishlari imkoniyatini beradi. Bu usul ko‘proq yuqori sinf o‘quvchilari uchun 

to‘g‘ri keladi, darsni hamma qismida foydalansa bo‘ladi. 

Ba’zi  metodik  qo‘llanmada  doiraviy  mashqlanish  usulini  mustaqil  sifatida 

ajratiladi.  Biroq  o‘quvchilar  faoliyatini  tashkil  etishda  u  guruhli  doirasiga 

qisman  kirib  ketadi.  O‘rganilgan  materialni  mustahkamlash  va  jismoniy 




 

 

56 



sifatlarini tarbiyalash uchun doiraviy usul zarurligini hisobga olgan olgan holda 

uni oqlash mumkin. 

Har  bir  usulni  tashkil  etganda  o‘quvchilarni  yoshini,  jinsini,  tayyorgarlik 

darajasini,  sinfdagi  o‘quvchilar  sonini  hisobga  olingan  holdagina  o‘rgatish 

etapini har xil samaradorlik beradi. 


Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish