O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Ishlab chiqarish binolarining portlash va yong‟in xavfi bo‟yicha toifasi

Xozirgi vaqtda ishlab chqarilayotgan barcha uskunalar yong‘in va portlab ketish jihatidan xavfsizdir. Lekin, bu uskunalar ishlab chiqarishning yong‘in va portlash xavfi bo‘yicha turiga mos ravishda to‘g‘ri tanlangandagina xavfsizlikni ta‘minlay oladi. Ishlab chiqarish korxonalarining ―elektr uskunalarining o‘rnatish qoidalari‖ga rioya qilingan holdagi yong‘in va portlash xavfsizligini ta‘minlash uchun maxsus guruhlar ishlab chiqilgan.

Portlash xavfi bo‟yicha xavfli korxonalarning guruhlari.

V – I – bunga faqat avariya holatidagina emas, balki oddiy uy sharoitida ham yonuvchi gaz yoki bug‘larning havo bilan yoki boshqa oksidlovchilar bilan qo‘shilganda aralashma hosil qiladigan xonalar mansubdir. Masalan: yengil alangalanuvchi va yonuvchi suyuqliklarni ochiq idishlarda saqlash, bir idishdan boshqa idishga yoki apparatlarga quyish ishlari bajarilayotgan va boshqa xonalar.
V-Ia - bunga oddiy foydalanish sharotida yonuvchi gaz yoki bug‘larning havo bilan yoki boshqa oksidlovchilar bilan aralashmasi portlamaydigan, balki faqatgina avariya yoki buzilgan holdagina portlash mavjud bo‘ladigan xonalar mansubdir.
V-Ib – yuqoridagi V-Ia klassiga mansub, lekin quyidagi xususiyatlardan biri mavjud bo‘lgan xonalar: yonuvchi gazlarning pastki portlash chegarasi baland (15 foiz va undan ortiq) va yo‘l qo‘ysa bo‘ladigan konsentrasiyalarida o‘tkir hidli; avariya holatlarida xonalarda umumiy portlash konsentrasiyasi to‘planmaydi, balki mahalliy portlash konsentrosiyasigina to‘planishi mumkin; yengil alangalanuvchi yonuvchi gazlar va suyuqliklar kam miqdorda saqlanuvchi xonalar va ular bilan ishlash, havo so‘ruvchi shkaflarda yoki so‘ruvchi zontlar ostida olib boriluvchi xonalar kiradi.

1. 
   g – avariya yoki buzilish orqali tarkibida portlash xavfi vujudga keladigan gazlar, bug‘lar va yengil alangalanuvchi suyuqliklar mavjud bo‘lgan tashqi (xonalardan tashqarida o‘rnatilgan) qurilmalar.
   
2. 
   – faqatgina avariya holatida emas, balki me‘yoriy qisqa ish maromida ham havo va boshqa oksidlovchi moddalar bilan portlash xavfi mavjud aralashmalar hosil qila oladigan, uchib yuruvchi chang va tolalar ajralib chiqadigan xonalar.
   

V-IIa – yuqoridagi V-II klassiga xos, lekin normal ekspluatasiya sharoitida xavfli holat vujudga keltirmaydigan, faqatgina avariya va buzilgandagina xavfli holat vujudga keltirishi mumkin bo‘lgan xonalar.
To‘qimachilik korxonalarining asosiy sexlarida tolali maxsulot ishlatilishi va ulardan ajralib chiqqan tolali changning portlash xususiyati yo‘qligi va ular faqat yonishi mumkinligi tadqiqotlardan ma‘lum. Shuning uchun to‘qimachilik korxonalarining asosiy sexlarini yong‘in xavfi bo‘yicha toifalanishini bilish katta ahamiyatga ega.