O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Lesbos orolidagi Mitilena shahrida
 
Afinaga 
qarshi qo'zg'olon ko'tarilgan. Afinaliklar Mitilenadagi qo'zg'olonni shavqatsizlik 
bilan bostirganlar. Ayni paytda 100 triyerdan iborat Afina kemalari Peloponnes 
sohillariga yuborilgan. Ular Spartadan Lesbosga yordam uchun yuborilishi mumkin 
bo'lgan harbiy kemalaming yo'lini to’sib turishlari kerak edi. Spartaliklaming 
Beotiya, Attika
 
va boshqa joy larda olib borgan janglari yaxshi natija bermagan.
Miloddan awalgi 430-426 yillar orasida Afina Peloponnesning g'arbiy 
sohillarida g'olibona urushlar olib boradi. Afinaliklaming harbiy-dengiz kuchlari 
Kefalleniya va Zakinf orollarmi
 
qo'lga kiritganlar. Yunonlar 
Akarnaniyadagi
 
Solliy 
shahrini ham bosib olganlar. Korinfhi dengiz tomondan himoya qilib turadigan 
Navpakt shahrim
 
ham afinaliklar qo’lga kiritganlar va uni mustahkamlaganlar. 
Afinaliklar 
Messeniya sohillarida
 
ham spartaliklarga qattiq zarba berishgan.
Miloddan awalgi 424 yili afinaliklar 
Kifera orolini
 
ham bosib olganlar. 
Shundan keyin Sparta va uning ittifoqchilari og'ir ahvolga tushib qoladi. 
Demosfen
va Kleon
 
boshchiligidagi Afina floti 
Sfakteriya orolida
 
ham spartaliklami tor-mor 
qilganlar. Mag'lubiyatga uchragan spartaliklar sulh so'raganlar. Kleon Sparta qabul 
qila olmaydigan shartlarni taklif qilgan. Natijadaurush yana davom etgan.
Afinaliklar dengiz urushida qo'lga kiritgan g'alabalaiidan mag'rurlanib, 
ittifoqchilarning imkoniyatlarini to'g'ri baholay olmaganlar. Afinaliklaming 
miloddan awalgi 425 yil Korinfga qarshi uyushtirgan navbatdagi yurishi 
muvaffaqiyatsizlikka uchragan. Bir yildan keyin Delinda bo'lgan jang ham 
afinaliklaming butun Peloponnes urushi davridagi eng katta mag’lubiyati edi.
Miloddan awalgi 427-424 yillarda afinaliklar Sisiliyaga ham bir necha bor 
muvaffaqiyatli yurish qilganlar. Ammo sisiliyaliklar afinaliklarga bu yerdan ketishni 
taklif qilganlar. Afina qo'mondonligi o'z imkoniyatlarini hisobga olib, Afina 
qo'shinlarini Sisiliyadan olib ketishga majbur bo'lgan.
Spartaliklaming tajribali sarkardasi 
Brasid 
rahbarligidagi qo'shini Egey 
dengizining shimolida joylashgan Xalkidika orolidagi bir qancha shaharlami, 
shuningdek, Amfiopol shahrini ham ishg'ol qilgan. Bu shahar ilgari afinaliklar 
qo'lida edi. Amfiopolning qamal qilinishi afinaliklami ancha tashvishga solib, 
qo'ygan va yerga Kleon boshliq Afina qo'shinlari yetib kelgan. Ammo 
Brasid
qo'shinlari afinaliklarga qo'qisdan hujum qilib, ulami tor-mor qilganlar.
~
217
~

---