O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Orontdagi 
o ’zining 
raqibi 
Xamat
podsholigiga qarshi qo'yadi. Er. aw . IX asr oxirida beto’xtov urushlar sababli 
zaiflashib qolgan Damashq Osuriya podshosi 
Adadnerari Ш 
qo’shinlari tomonidan 
bosib olindi. Osuriyaliklar bu yrda ulkan miqdorda temimi o’lja sifatida oladilar.
Sharqiy o’rtayer dengizida birinchilikni da’vo qilgan qudratli davlatlar Tir- 
Sidon va Damashq bilan bir qatorda kichik 
davlatlar ham mavjud bo’lgan. 
Jumladan, Shimoliy Suriyadagi Karxemish boy savdo hunarmandchilik markazi 
bo’lgan. Xett davlati yemirilgach, u mustaqil bo’ladi va xett tili, xett madaniy 
an'analarini saqlab qoladi.
Er. aw . XII asrda Falastin hududida kelgindi ko’chmanchi isroil qabilalari va 
mahalliy xananlar birlashib 12 qabila ittifoqini shakllantiradilar.
Er. aw . XI asr boshlarida Falastinda temir qurollar ishlab chiqarishda yetakshi 
bo’lgan filistimlar hukmronligi o’matiladi. Isroil qabilalari filistimlarga qarshilik 
ko’rsata olmaydi. Falastinda isroil qabilalari Misrdan kelib o’mashadilar. Er. aw . 
XHl asrda o’n ikki yahudiy qabilalari Falastinga bostirib kirib, mahalliy Xanaan 
shahar-davlatlarini bo’ysundirganlar. Yahudiy so’zi etimologik jihatdan «daryo
~ 166

---

ortidagi aholi» degan ma'noni bildiradi. Saylab qo’yiladigan yo’lboshchi-Shofetlar 
(“Qozi”), otiy kohinlar vazifasitii bajarib, qabila ko’ngilli qo’shinlariga boshchilik 
qilganlar va dnshlik paytida ajritn ishlari bilan shug’ullanganiar. Er. avv. XI asming 
oxirida yahudiy jamiyatida ibtidoiy jamoa tuzumidan sinfiy jamiyatga o’tish yuz 
bergan. Saylab qo’yiladigan yo’lboshchilar o’miga merosiy podsho hokimiyati 
shakllanadi. Filimstyanlar bilan bo’lgan janglar davomida podsho qilib 
Saul
saylanadi. 
U birinchi merosiy podsho bo’ladi. Saul Filistimlar bilan bir necha 
g’olibona urushlar olib boradi, lekin navbatdagi urushda mag’lub bo’lgani uchun 
o’zini o’ldiradi. Er. aw . 1000-yillar atrofida Saulning oddiy jangshisi bo’lgan