O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Teyshebani (Karmir Bilur) Eribuni 
(qadimgi 
Yerevan) va 
Argishtihinil 
(podsho Argimshi qurgan) shaharlari kuchli fortifikasiya 
inshootlari bilan o'rab olingan. Teyshebani qal'asidagi ombor va oziq-ovqat 
saqlanadigan omborlarda birdaniga 5000 gektarli dala va uzumzorlar hosilini saqlash 
mumkin edi.
Er. a w
III - II 
ming yilliklardagi davlat uyushmalari Tavr tog'laridan va Frot 
daryosining o’rta oqimining Misrgacha bo’lgan Sharqiy o’rtayer dengizi qirg'ogi 
huAidi va 
Suriyani 
qadimda yunonlar 
Finikiya va Falastin 
deb nomladilar. 
Qadimda bu hududning katta qismini 
Xanaan 
deb atalgan dengiz qirg'ogi tashkil 
etardi. Bu yerda katta suv arteriyalari bo’lmay, mahalliy hajmda uncha katta 
bo’lmagan Falastindagi 
Iordan, Suriyadagi Oront daryolari 
mavjud edi. Suv 
havzalarining taqchilligi dehqonchilikning 
rivojiga imkon tug'dirmagan. Livan 
tog'lari Sharqiy o’rtayer dengizini bir qancha tumanlarga bo’lib, bir-biridan ajratgan 
edi. Cho’l va sahro hududlarida ko’chmanchi qabilalar joylashdi. Shu bilan birga
~ 170-

---

Sharqiy o’rtayer dengizi qirg'ogi temir rudasi, keng o’rmonlar jumladan, mashhur 
Livan kedriga boy bo’lgan. Qadimda Sharqiy o’rtayer dengizi qirg'ogida yashagan 
qabilalar va xalqlar to’g'risida qo’shni davlatlar manbalari (Misming 
Tell-Amarna
arxivi, Xett hujjatlari, Osuriya ma'muriy yozishmalari) 
va mahalliy yahudiy dini 
yodgorligi bo’lgan Bibliya (yimon tilida 
«kitoblar»
ma'nosini bildiradi) ma’lumot 
beradi.Yahudiy bibliyasi xristian bibliyasini bir qismi bilan 
to’liq mos keladi va 
Vetxiy Zavet 
deb ataladi. Yangi 
Zavet Iso 
payg’ambar hayoti 
va uning 
o’quvchilaii faoliyati to’g’risidagi xristian kitoblaridan iborat.