O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Shishonk I 
er. aw . 926-yilda Falastinga yurish qilib 
Yahudiya va Isroilni
bosib oladi.
Er. aw . 
I ming yillikda Falastinda savdo-hunarmandchilik, dehqonchilik 
rivoj topadi. Tashqi savdo kuchayib, ortiqcha g'alla va boshqa mahsulotlar Tir 
shahriga sotiladi. Xususiy mulkchlik paydo bo’ladi. Er. avv. VIII-VI asrlarda 
Falastinda quyidagi 4 toifa mavjud bo’lgan: 
dunyoviy zodagonlar, diniy zodagonlar
(koxinlar, payg'ambarlar), yerli xalq (erkin aholining asosiy qismi), begona
yurtliklar (kelgindi va ko'shib kelganlar), engpastkipog'onada qullar
 
turgan.
Er. aw . VIII asr o’rtalarida Osuriya, (er. aw . 732-722 yillar) Damashq va 
Isroil davlatlarini tor-mor qiladi. 
Tir-Sidon podsholigining 
katta qismi Osuriya 
tomonidan bosib olinib, tobe hududga aylantiriladi. Finikiyaliklar Osuriya zulmiga 
qarshi kuchli qarshilik ko’rsatdilar. Yuz yil davomida Tir shahri 5 marta Osuriya 
tobeligidan qutulishga harakat qildi. Timing shunday ikkinchi qarshiligini podsho 
Sinaxxeribni 
er. aw . 701-yilda bostirishi natijasida Tir shahridan boshqa barcha
-
167
-

---

Finikiya shaharlari ajratib tashlanadi. Natijada Tir-Sidon podsholigi dengiz orti 
hududlari bilan tugatiladi. Osuriyaning g ’arbiy qismiga skiflaming hujumi Sharqiy 
o’rtayer dengizi qirg’og’ida Osuriya hukmronligiga chek qo’yadi.
Yahudiya podshosi 
losiya 
(er. aw . 640-609-yillar) davlat mustaqilligini tiklab, 
podsholar 
Dovud va Sulaymon 
davridagi davlat chegaralarini tikladi. Misr esa Frot 
daryosigacha bo’lgan yerlami bosib olib, er. avv. 616-yilda bobilliklarga qarshi 
Mesopotamiyada osuriyaliklarga yordamga keladi. Bu vaqtda Tir shahri vaqtinchalik 
butun Finikiyada yetakchi davlatga aylanadi. Tir savdogarlari er. aw . VII asr oxiri VI 
asr boshlarida