O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti fizika fakulteti

(1.4)

Demak, nuqta atrofidagi to‘la fazoviy burchak steradianga teng bo‘lar ekan.

Shunday qilib oqimning biz ajratib olgan bir qismi d fazoviy burchakka to‘g‘ri keladi. d ni kichik miqdor deb R ga nisbatan: d ichida oqimni tekis taqsimlangan deb hisoblash mumkin. L dan barcha yo‘nalishlar bo‘yicha ketayotgan to‘la oqim bo‘ladi.

Yorug‘lik kuchi I. Fazoviy burchak birligiga to‘g‘ri kelgan oqim kattaligiga yorug‘lik kuchi deyiladi. Agar oqim Ф, manbadan barcha yo‘nalishlar bo‘yicha bir tekis yuborilayotgan bo‘lsa, bo‘ladi. Bu har qanday yo‘nalish uchun bir xil bo‘ladi. Oqim notekis bo‘lgan holda Ф/4 kattalik faqat yorug‘likning o‘rtacha kuchi bo‘ladi va yorug‘likni o‘rtacha sferik kuchi deyiladi. Tayinli bir yo‘nalish bo‘yicha yorug‘lik kuchini o‘lchash uchun d elementar fazoviy burchak olinib va bu fazoviy burchakka to‘g‘ri kelgan d yorug‘lik oqimi o‘lchanishi kerak:

(1.5)

Yoritilganlik Е. Yoritilganlik deb, sirt birligiga to‘g‘ri kelgan oqim kattaligiga aytiladi.  yuzning yoritilganligi

_{bo‘ladi. (1.2) va (1.3) larni hisobga olsak,}

(1.6)

bo‘ladi. (1.5) dan ko‘rinadiki nuqtaviy manba hosil qilgan yoritilganlik manbadan sirtgacha bo‘lgan masofaning kvadratiga teskari proporsional va yorug‘lik oqimi yo‘nalishi bilan yoritilgan sirtga o‘tkazilgan normal orasidagi burchak kosinusiga to‘g‘ri proporsional bo‘ladi.

Manbaning ravshanligi B. Ba’zi bir manbalarni nuqtaviy manbalar deb bo‘lmaydi. Bu manbalarning ko‘pi shuncha kattaki, kuzatish olib borganda oddiy masofalarda ko‘z bilan ularning shaklini payqash mumkin. Juda ko‘pchilikni tashkil qilgan bunday manbalarga nisbatan ravshanlik tushunchasi tarixiy ma’noga ega. Bu tushuncha ajrata olish qobiliyati chegarasidan tashqarida yotuvchi manbalarga masalan: yulduzlarga nisbatan qo‘llanila olmaydi.