O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsusta’limvazirligi

Balans(birinchioperatsiyadankeyin)⁷

3. 
   jadval
   

Aktiv		Passiv
Mablag‘larturiva ularningjoylanishi	Summa	Mablag‘larmanbaivaularning tayinlanishi	Summa
Asosiyvositalar	550000	Ustavkapitali	500000
Хomashyo vamateriallar	200000	Foyda	145000
Kassa	30600	Bankkreditlari	128000
Hisob-kitobschyoti	19400	Mol yetkazib beruvchi vapudratchilarbilanhisoblashishlar	27000
Debitorlar	30500
JAMI	800000	JAMI	800000

Ikkinchioperatsiya.Soffoydaningbirqismi(145000so‘m)hisobidanxo‘jalikyurituvchisubyektishiningnatijalariniyakunlashdaqabulqilinganqarorgabinoanzaxirakapitali tashkiletilgan.

Mazkuroperatsiyaxo‘jalikyurituvchisubyektningtaqsimlanmaganfoydasini 50000 so‘mga kamaytiradi, lekin balansda yangi modda paydo bo‘ladi:xuddi shu summaga zaxira kapitali ko‘payadi. Demak, endi foyda miqdori 95000(145000-50000)so‘mni,zaxirafondiesa50000 so‘mnitashkilqiladi.
Ikkinchi operatsiya natijasida faqat mablag‘lar manbaio‘zgaradi. Bir manba(foyda)ning kamayishi hisobiga boshqa (zaxira fondi) manba paydo bo‘ladi. Buoperatsiyafaqatpassiv moddalarga tegishlidir.

Balans(ikkinchioperatsiyadankeyin)⁸

3. 
   jadval
   

Aktiv		Passiv
Mablag‘lar turi vaularning joylanishi	Summa	Mablag‘lar manbai va ularningtayinlanishi	Summa
Asosiyvositalar	550000	Ustavkapitali	500000
Хomashyo vamateriallar	200000	Zaxirakapitali	50000
Kassa	100	Foyda	95000
Hisob-kitobschyoti	19400	Bankkreditlari	128000
Debitorlar	30500	Molyetkazibberuvchiva pudratchilarbilanhisoblashishlar	27000
JAMI	800000	JAMI	800000

⁷Xolbekov.R.O. “Buxgalteriya hisobi nazriyasi” Darslik.-T.:CHo‘lpon nomidagi nashriyotmatbaauyi. 2011.-68 b.
⁸Xolbekov.R.O. “Buxgalteriya hisobi nazriyasi” Darslik.-T.:CHo‘lpon nomidagi nashriyotmatbaauyi. 2011.-70 b.

Uchinchioperatsiya.Molyetkazibberuvchilardansotibolingan45000so‘mlikmateriallarxo‘jalikyurituvchisubyektgakelibtushdi,lekinpulito‘lanmadi. Mazkur operatsiya, birinchidan, materiallarning miqdori ko‘payishigaolibkeladi.Demak,balansning«Хomashyovamateriallar»moddasi45000so‘mga oshadi. Ikkinchidan, materiallar mol yetkazib beruvchilardan sotib olinib,pulihalito‘lanmaganiuchun,xo‘jalikyurituvchisubyektningmolyetkazibberuvchilar oldida qarzi paydo bo‘ladi. Balansda bu «Mol yetkazib beruvchilar vapudratchilar» moddasi bo‘yicha aks ettirilib, uning summasi ham 45000 so‘mgaoshadiva72000so‘mga tengbo‘ladi.
Balansda aks ettirilish tavsifi bo‘yicha ushbu operatsiya oldingisidan farqqiladi. U bir vaqtningo‘zida aktiv va passivga tegishlidir. Lekin uning aktivdaham, passivda ham yuzaga keltirgan o‘zgarishlari bir xil summada ifodalanadi vabir tomonga yo‘naltirilgandir. Demak, aktiv va passivning jami summalari bir xildao‘zgaradi,ularningo‘rtasidagitengliksaqlanibqoladi.