121
- hududlarni
iktisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlantirish;
- mahalliy byudjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, yig`imlarni belgilash,
byudjetdan tashqari jamg`armalarni
hosil qilish;
- mahalliy kommunal xo`jalikka
rahbarlik qilish;
- atrof-muhitni muhofaza qilish;
- fuqarolar holati aktlarini qayd etishni ta`minlash;
- normativ hujjatlarni qabul qilish hamda O`zbekiston Respublikasi qonunlariga zid kelmaydigan
boshqa vakolatlarni amalga oshirish.
Mahalliy hokimiyat organlari o`z hududida fuqarolik holati aktlarini qayd etishni
ta`minlaydi, fuqarolik holati aktlarini qayd qiluvchi organlarning faoliyatiga rahbarlik qiladi. Agar
tuman va kichik shaharlarda bu ishlarni bevosita mahalliy hokimiyat organlari amalga oshirsalar,
viloyatlarda va Toshkent shaharlarida bu vazifa shu joyda adliya organlari orqali yo`lga qo`yiladi.
Mahalliy davlat hokimiyati o`z vakolatlariga taalluqli turli masalalarni tegishli hududda ijro
qilinishi majburiy bulgan hujjatlar qabul qilish bilan hal qiladilar. Ularning qabul qilayotgan
qarorlarining samaradorligi ularning sinchkovlik bilan tayyorlashga va qonunchilikda ko`rsatilgan
ma`lum talablarning bajarilishiga ko`p jihatdan bog`liq.
Birinchidan, xalq deputatlari Kengashi va hokimining har bir qarori aniq ma`lumotlarga
asoslangan bo`lishi lozim.
Ikkinchidan, Kengash yoki hokim qabul qiladigan har bir qaror keng ma`noda tejamkor
bo`lishi shart.
Qaror va boshqa hujjatlar ishlab chiqilishi va tayyorlanishida aniq maqsadning
ifodalanishini ta`minlab beradi.
Hokimlarning ijro va vakillik organlari tizimiga boshchilik qilish joylarda davlat
hokimiyatining amalga oshirilishida ma`sul shaxsni belgilaydi.
Konstitutsiyaning 102-moddasiga ko`ra: viloyat hokimlari va Toshkent shahar hokimi
O`zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadi va vazifasidan ozod etiladi, tegishli
viloyat va Toshkent shahar xalq deputatlari sessiyasida tasdiqlanadi. Bu holat viloyat hokimlari va
Toshkent shahar hokimi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli hududidagi vakili
ekanligini bildiradi. Hokimlarning bu tartibda shakllanishi markaziy va mahalliy hokimiyat
o`rtasida ichki bir bog`lanishni yuzaga keltiradi va ularning mustahkamligini ta`minlaydi.
Viloyat tarkibidagi tuman va viloyatga bo`ysunuvchi shaharlar hokimlari viloyat hokimi
tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod qilinadi, tegishli hudud xalq deputatlari
Kengashi sessiyasi
tomonidan tasdiqlanadilar
Shahar tarkibiga kiruvchi tumanlar va tumanga bo`ysunuvchi shaharlar hokimlari shahar hokimi
tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi hamda xalq deputatlari shahar
kengashi tomonidan tasdiqlanadi.
O`zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to`g`risida»gi qonunda xalq
deputatlari Kengashi va hokimning faoliyatida qonuniylikning kafolatlari belgilangan. Ushbu
qonunning 26-moddasiga muvofiq, xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashining qarorlari
Konstitutsiya va qonunlarga, Respublika Prezidentining farmonlari qarorlari va farmoyishlariga zid
bo`lmasligi kerak. Aks holda ular O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan bekor qilinadi.
Qonunchilikda davlat organlari va mansabdor shaxslar tomonidan fuqarolarning ariza va
xatlarini ko`rib chiqishning ma`lum tartibi belgilangan. O`zbekiston Respublikasida «Fuqarolarning
murojaatlari to`g`risida»gi qonunga binoan, hokimlar ariza va xatlar bo`yicha qilingan ishlarining
hisobini olib boradi va hokimlarning zimmasiga ularni to`g`ri va o`z vaqtida ko`rib chiqilishini
nazorat qilish yuklatilgan.
Hokimlarning vakolat doirasiga quyidagilar kiradi:
- mamlakatimizda va xorijiy mamlakatlarda viloyat, tuman va shaharning rasmiy vakili sifatida
ishlarni
amalga oshirish;
- boshqa hududlar bilan
shartnoma va bitimlar tuzish;
- O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qonun va boshqa huquqiy hujjatlarini, Vazirlar
Mahkamasi va o`z hududidagi xalq deputatlari Kengashi qarorlarining bajarilishi ta`minlash;
- investitsiya, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish dasturlarini, valyuta jamg`armasi loyihalarining
bajarilishini, madaniy-tarixiy yodgorliklarni asrashni, tabiiy va kommunal xo`jaligi resurslaridan
122
kengrok foydalanishi, atrof-muhit himoyasini, inson huquqlari va shaxs erkinligini, fuqarolar
sog`lig`ini himoyalashni va o`z hududidagi boshqa vazifalarni hal qilishni ta`minlash;
- tegishli hududda amaldagi qonun va qarorlarga zid bo`lgan barcha harakatlar korxona, tashkilot va
jamiyatlar, birlashma, assotsiatsiya, shuningdek, quyi organlar tomonidan qabul qilingan hujjatlarni
bekor qilish;
- tegishli hududda o`z vakolati doirasidan kelib chiqib, barcha yuridik va jismoniy shaxslar
bajarishi shart bo`lgan
qarorlar qabul qilish;
- ma`muriy hududni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yo`nalishlarini ishlab chiqish, ularni
tegishli xalq deputatlari Kengashi tasdig`iga taqdim etish;
- mahalliy byudjet kirim va chiqimlari ko`rsatkichlariga aniqlik kiritish, shuningdek byudjetning
bajarilishi yuzasidan hisobot tayyorlab Kengash sessiyasi tasdig`iga taqdim etish;
- o`z muovinlarini, tizim bo`limlari rahbarlarini tayinlash va lavozimidan ozod qilish, o`z devoni
tizimini tuzib, ularga rahbarlar tayinlash.
Do'stlaringiz bilan baham: