O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limvazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti qo‘lyozma huquqi asosida uo`K

2.4 – rasm. Quyosh energiyasidan foydalanib xonalarni isitish

Bu uyda ikkita kollektor bo’lib, birinchisi gorizontga nisbatan 45⁰ qiyalikda janubga qarab joylashgan (tom) va quyosh nurlarini elektr energiyasiga aylantiradi - elektr lampasi, televizor, radio va boshqa asboblar ishlaydi. Ikkinchi kollektor janubiy devorda vertikal (tik) joylashtirilgan bo’lib, yuzasi 14 m² bo’lgan kuyosh havo isitkichidan iborat. Kollektor qoraga bo’yalgan alyuminiy tunukadan iborat va u bir qavatli shisha oyna bilan koplangan. Unda kunduz kuni havo isiydi va bu isigan havo nasos orkali akkumulyatorga beriladi.

Moddalarning erishi va qotishiga asoslangan akkumulyatorlar yerto’lada joylashgan. Akkumulyator ikkita konteynerdan iborat bo’lib, biriga erish tempera turasi 43⁰C bo’lgan 3600 kg Na₂S₂0₃*5H₂0, ikkinchisiga erish temperaturasi 32⁰C bulgan Na₂S0₄*10H₂0dan 650 kg joylashtirilgan. Bu akkumulyatorlarning sig’imi uyni uch kunga yetarli issiqlik bilan ta’minlay oladi.
Havo isitkich qurilmasida kunduzi temperaturasi 60 - 70⁰C gacha ko’tarilgan havo izolyasiyalangan naychalar (trubalar) orqali konteyner ichidan o’tadi va yuqorida ko’rsatilgan moddalarni eritadi, shu bilan birga u xonalarni xam isitadi. Kechasi esa naychalar havo isitkichdan uziladi (kran yordamida yopiladi) va nasos yordamida xonalarga o’rnatilgan batareyalar orqali moddalarning qattik xolatga o’tish jarayonida ajralib chikadigan issiqlik sirkulyasiyasi hosil qilinadi.
Bunday uylarni qurishdagi asosiy talablardan biri — ularning devorlarini issiqlik izolyasiyasi qilish va germetiklikni ta’minlashdir.
Quyosh energiyasi bilan isitish uchun maxsus qurilmagan mavjud uylarni isitish uchun ularga ozgina o’zgartirishlar kiritish (rekonstruksiya) lozim (tomi, devorlariga quyosh havo yoki suv isitkichi o’rnatish) yoki alohida quyosh suv yoki havo isitkichi o’rnatib, ulardan issiqlik naychalar (trubalar) orqali uyga beriladi. Issiqlik yig’uvchi akkumulyatorlar yerto’laga yoki bevosita uyga o’rnatilishi mumkin.