O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat universiteti z z o

 
SIТOFIZIKAVIY ТEKShIRISh MEТODLARI. 
RENТGEN - SТRUKТURA ANALIZI
Bu metod rentgen nurlarini difraksiyasiga asoslangan. Ko’proq hujayrani 
sitoplazmasi va yadrosi tarkibidagi oqsil, nuklein kislotasi molekulasi va boshqa 
moddalarni o’rganish uchun qo’llaniladi. Bu metod molekulalarni bushlikda 
joylashishini, ularni oralig’idagi masofani o’lchashga va molekulani strukturasini 
o’rganishga imkon beradi.
FLUORESSENТ MIKROSKOPIYA. 
Faza kotrastik mikroskopga o’xshash fluoressent-lyuminessent mikroskopiya ham 
tirik hujayrani o’rganishga imkon beradi.
Fluoressensiya deb ob’ektni o’ziga yutgan yorug’lik energiyasi paydo kilgan 
nurlanishiga aytiladi. Fluoressensiyani ultrabinafsha, ko’k va binafsha nurlar yordamida 
hosil qilish mumkin. Hujayrada bo’ladigan juda ko’p moddalar o’zlarining 
fluoressensiyasiga ega. Bu birlamchi fluoressensiya deyiladi. Masalan: yashil pigment-
xlorofill, vitaminlardan A, V
1
va boshqalar.
Ammo hujayrada bo’ladigan ko’pchilik moddalar o’zlarini shaxsiy 
fluoressensiyasiga ega bo’lmaydi. Bunday moddalar maxsus ishlov berilgandagina turli 
bo’yoqlarga bo’yalganday ko’rinadi. Buni ikkilamchi fluoressensiya deb ataladi. 
Ikkilamchi fluoressensiya hosil qiladigan bo’yoqlarni fluroxromlar deyiladi. 
Bu metod nuklein kislotalarni joylashishini, hujayrani strukturalarini o’zgarishini, 
uni tirik yoki o’lik holda ekanligini bilishga imkon beradi.