O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

Mashg’ulotning tarbiyaviy maqsadi: talabalarni hujayraning yarim avtonom tuzilmalarining tuzilishi, ularning kelib chiqishi haqidagi endosimbioz nazariya bilan tanishtirish orqali ilmiy dunyoqarashlarini kengaytirish va kasbga yo'naltirish.

Mashg’ulotning rivojlantiruvchi maqsadi: talabalarda hujayra organoidlari tuzilishi haqidagi bilimlarini, mustaqil ishlash ko'nikmalarini muloqot madaniyatini rivojlantirish.

Mashg’ulot jihozlari: mitoxondriya va plastidalar ultrastrukturasi tasvirlangan jadvallar, plastidalar ontogenezini ifodalovchi slaydlar.

Eukariot hujayralarning ikki membranali organoidlari. Mitoxondriyalar hamma hayvon va o'simlik hujayralari uchun xos, plastidalar faqat fotosintez jarayoni amalga oshuvchi o'simlik hujayralarida uchraydi.

Ushbu organoidlar tuzilishidagi umumiylik belgilardan biri sitoplazmadan ikkita – tashqi va ichki membrana bilan chegaralanganligidir. Shuning uchun mitoxondriya va plastidalarda ikkita bo’shliqqa: birinchisi tashqi va ichki membranalar orasidagi, ya'ni membranalararo bo’shliq, ikkinchisi ichki membrana bilan chegaralangan asosiy matriksiga ega. Umimiylikni tashkil etuvchi ikkinchi belgi ichki membranalari burmalar, xaltachalar ichki matriksga yo'nalgan bo'rtmalarni hosil qilishi. Funksional jihatdan ikkalasi ham energetik jarayonlarni amalga oshiruvchi organoidlardir.

Mitoxondriyalarni o'rganish tarixi 1850 yilda boshlanib shu yili Kelliker hasharotlarda ularni ko'rib sarkosomalar deb nom beradi (hozirgi kunda bu atama muskul to'qimasining mitoxondriyalar uchun ishlatiladi), 1890 yilda R.Altman bu tanachalarning fuksin bilan maxsus bo'yalish usulini ishlab chiqib, ularga bioblastlar deb nom beradi va ularning o'zidan ko'payish xususiyatga ega ekanligi g’oyasini ilgari suradi. 1898 yilda K. Benda ularni mitoxondriyalar deb nomlaydi, Mixaelis esa mitoxondriyalarning hujayradagi oksidlanish jarayonlari bilan bog’liqligini aytadi. O'simlik hujayralarida mitoxondriyalarni 1904 yilda Meves aniqlaydi.