Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

 
Munosabatlar
-bu jadvallar. Ular tartibga keltirilgan surovlardan tashkil 
topgan.
Yozuvlar
qatorlarni tashkil etadi. Har bir yozuv bu kiritilgan atributlar, 
ularning nomlari bilan jadvallarning ustunlari nomlanadi. Jadvaldagi atributlar soni 
yozuvlar orasidagi munosabatlarni tavsiflaydi, ya‘ni munosabatlar darajasini 
belgilab beradi. Har bir atribut uchun bir turdagi qiymatlarning cheklangan 
to‘plami belgilanadi va u 
domen
deyiladi. Ma‘lumotlarni taqqoslash mumkin 
bo‘ladi, qachonki ular bir domenga tegishli bo‘lsa. Agarda bitta munosabatga 
tegishli barcha atributlar har-xil domenlarda aniqlangan bo‘lsa, atributlarni 
nomlash uchun mos domenlarning nomlaridan foydalanishi maqsadga muvofiq 
bo‘ladi. 
Munosabatlar kaliti
quyidagi xossalarga ega bo‘lgan atributlar qismlarining 
to‘plami: 
1.
kamdan-kam uchraydigan identifikatsiyalsh; 
2.
har bir kortej uchun kalit qiymatini noyobligi; 
3.
kalit atributlarining birortasini ham uning noyobligini buzmasdan turib 
o‘chirishning ilojsizligi; 
4.
MBning yaxlitligi va ortiqcha emaslik vazifasini ta‘minlashni bajarish. 
Masalan, telefon ma‘lumotnomasida telefon raqami noyob kalit, 
abonentning familiya, ism, va manzili atribut bo‘ladi. Agarda yozuvda 
manzil ketib qolsa kalit o‘zining noyobligini yo‘qotadi. 
Ma‘lumotlarning relyatsion modeli uchun uning yaxlitligiga bo‘lgan talab 
ob‘yektning yaxlitligi bilan aniqlanadi. Relyatsion MBdagi real ob‘yektga 
munosabatlar yozuvi (qatorlar) to‘g‘ri keladi va yaxlitlik talabi munosabatlarining 
har xil yozuvlaridagi farqni saqlab qolishda o‘z ifodasini topadi. Qatorlarda 
noyoblik mavjudligi uchun ustunlardan biri qidirish kriteriyasini aniqlashda 
foydalanilishi mumkin. Ma‘lumot qidirishning shunday kriteriyasiga