O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

 
2.2.7. Шамол тезлиги ҳақиқий маълумоти бўйича 
такрорланиши 
Ушбу усул, табиийки, энг аниқ натижа беради. 
Унинг моҳияти шундаки, шамол тезлигининг барча 
диапазони нолдан максимал тезликкача бўлган интервалларга 
ажратилади. Аксарият, қабул қилинадиган интерваллар
шкаланинг бошида тезлик 2 м/сек дан 18 м/сек гача - интервал 
икки, кейин уч ва беш м/сек. Кузатиш даврида шамол неча 
марта мазкур интервал (
r
1
) орқали ўтиши ҳақида ҳисобот 
қилинади. Агар умумий ўлчовлар сони 
R
ни ташкил этса, у 
ҳолда эҳтимоллик (
t
1
) қуйидаги ифода ѐрдамида аниқланади: 
R
r
t
/
1

ѐки
.
100
/
(%)
1


R
r
t
(1.14) 
Табиийки, кузатувлар даври ортиши билан олинаѐтган 
натижалар ҳақиқатга яқинлиги юқори бўлаверади. 

---

44 
 
 
1.6-расм. Шамол тезлигининг такрорланиш боғлиқлиги 
 
Кузатувлар натижалари бўйича 1.6-расмдаги шамол тезли-
гининг такрорланиш боғлиқлиги қурилади. Унда шамол 
тезлигининг ШЭҚ си старт тезлигидан (аксарият 3-4 м/сек) 
эҳтимолий эгри чизиғи билан ҳосил қилинган ва ишчи тезлиги 
максимал қийматидан юқори (аксарият 20-25 м/сек) бўлган 
майдонларга пропорционал бўлган тўхтаб туриш 
xtai
to
T
'
вақти 
давомийлиги кўрсатилган. 
ШЭҚ лари эҳтимолий ишлаш режимларини башорат қилиш 
учун фақат ишлаш ва тўхтаб туриш вақтларини баҳолаш нати-
жаларини билиш етарли эмас. Ушбу вақт қандай даврлардан 
ташкил топганлигини билиш аҳамиятли. Шунингдек, даврлар 
давомийлиги билан қандай тақсимланган, тўхтаб туриш дав-
лари ишлаш даври билан қандай дам-бадамликда алмашиниб 
туради, тўхтаб туриш даврининг максимал давомийлиги қанча 
эканлигини билиш мухим ҳисобланади. Бу маълумотлар шамол 
тезлигини анемометрлар ва румбометрлар асосида яратилган. 
Ҳозирги замон ўлчов тизимлари узлуксиз ўлчаш билан амалга 
оширилади. Ушбу маълумотлар асосида тезлик такрорланиши-
нинг интеграл эгри чизиқлари қурилади 
xtai
to
T
'
. 

---

45