O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Q O 'L S U Y A K L A R I VA Y E L K A K A M A R I
S U Y A K L A R IN IN G B IR L A S H IS H I
34-rasm . T o ‘sh -o ‘mrov b o 'g 'im i.
]
- to'sh-o'mrov boylami; 2 - o'mrov
oraliq boylami; 
3 -
 tog'ay diski; 
4 -
o'm rov qovurg'a oraliq boylami; 5 -
to'sh-qovurg'a bo'g'im i; 6 - t o ‘sh-
qovurg'a boylami.
35-rasm . Y elka b o 'g 'im i.
I -
 tumshuqsimon o'siq-yelka boylami; 2 -
kurak; 
3 -
 bo'g'im kapsulasi; 
4 -
 ikki boshli
muskul nayi; 5 - do'mboqlar oraliq payi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo‘g ‘imni mustahkamlaydi. B o‘g ‘imni uning atrofida joylashgan muskul­
lar, ayniqsa, bo'g'im xaltasi ichidan o'tgan ikki boshli yelka muskuli 
uzun boshining payi mustahkamlab turadi. Yelka bo'g'im i sharsimon 
bo'g'im lar turkumiga kiradi. Shu sababli erkin va har tomonga harakat
qiladi. Frontal o'q bo'ylab yelkani oldinga va 
orqaga, sagittal o'q orqali tanadan uzoqlashtirib- 
yaqinlashtirish, vertikal o'q atrofida yelkani ich- 
kariga va tashqariga burish mumkin. Bulardan 
tashqari, yelka bo'g'imi atrofida aylanma hara­
kat ham bo'ladi.
T i r s a k b o ' g ' i m i (36-rasm) yelka su­
yagining pastki uchi bilan bilak va tirsak suyakla­
rining yuqori uchlari qo'shilishidan hosil bo'ladi.
Tirsak bo'g'imi tarkibida yelka-bilak (ayri- 
simon b o 'g 'im ), yelka-tirsak (g'altaksim on 
b o'g'im ) va bilak bilan tirsak (silindrsimon 
bo'g'im ) suyaklarining yuqori uchlari bo'g'im i 
tafovut qilinadi. Bu uchta bo'g'im bitta kapsu- 
laga o'ralib, paylar bilan tutashib turganligi uchun 
tirsak bo'g'im i deb ataladi. Yelka-tirsak b o 'g 'i­
mi g'altaksim on shaklda bo'lganidan tirsak 
bo'g'im ida harakat, asosan, bitta ko'ndalang o'q 
atrofida bukilish va yozilish, yelka-bilak 
bo'g'im ida esa vintsimon harakat sodir bo'ladi. 
Bilak- tirsak bo'g'im i silindr shaklida bo'lib, faqat 
tashqi tomonga buriladi.
Bilak suyaklarining o'zaro birlashuvi (37-rasm) ular 
yuqori va pastki uchlarining bo'g'im hosil qilib qo'shi­
lishidan tashqari, tanalarining bir-biriga qaragan qirra­
lari o'rtasida fibroz to'qimadan tuzil-