O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

187-rasm. Yon qorinchalar.
I -
 qadoq tana kesilgan; 2 - tiniq par­
da; 
3
 - yonbosh qorinchaning oldingi
shohi; 
4 -
dumli tana boshi; 
5 -
gumbaz (kesilgan); 6 - dumli tana
bilan ko'ruv do'm bog'i orasidagi
chegara chiziq; 7 -tis h li pushta; 
8 -
dengiz oti; 9 - dengiz oti tuklari;
1 0 -
ko'ruv do'm bog'ining yostiq
qismi; / / - y o n b o s h qorinchaning
orqa shoxi; 
12, 13 -
 yarimshaming
ensa bo'lagi va egati; 
14 -
 miyacha;
15 -
 to'rt tepalik; 
16 -
 miyaning ustki
ortig'i; 
17 -
 kapillarlar chigali; 
1 8 -
yon qorinchaning pastki shoxi; 
1 9 -
ko'ruv do'mbog'i; 
20
 -o ld in g i
bitishma.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Pastki shoxning ustki va tashqi devorlarini miyaning oq modda tola­
lari chegaralab tursa, ichki devorini dumli yadroning dumi hosil qiladi.
Yon qorinchaning markaziy qismi bilan pastki shoxida juda ko‘p 
mayda tomirlardan tuzilgan chigal joylashgan. Yon qorinchalarda miya- 
orqa miya suyuqligi bo'ladi. Suyuqlik yon qorinchaning oraliq teshigi 
orqali uchinchi qorinchaga o'tadi.
MIYA PO‘STLOG‘INING TUZILISHI
Miya po'stlog'i — kulrang modda murakkab tuzilgan, olti qavatli 
nerv hujayralaridan iborat. Hujayralar turli shaklli bo'lishi bilan bir-biridan 
farq qiladi (188-rasm).
1. 
Molekular qavat. Bu qavatda joylashgan hujayralar dendritlarining 
uchlari to'r kabi bir-biriga qo'shilib ketgan.
2. Tashqi donachali qavat yumshoq va 
uchburchak shaklidagi hujayralar alohida 
donachalar kabi joylashgan.
3. Piramida qavati — piramida shakli­
dagi hujayralardan iborat.
4. Ichki donali qavat — ikkinchi qavat- 
ga o'xshab hujayralardan tuzilgan.
5. Tugunchali qavat — kichik va katta 
hajmdagi hujayralardan tashkil topgan.
6. Duksimon hujayralar qavati — duk 
singari tikkasiga cho'zilgan hujayralardan 
iborat.
Miyaning olti qavatli po'stloq qavati 14
— 15 milliard hujayralardan tashkil topgan 
bo'lib, hamma joyda ham bir xil qalinlik- 
da emas.
Bosh miya p o 'stlo g 'id a joylashgan 
hujayralar odam organizmida bo'layotgan 
hamma ta’sirotni, tashqi muhitning orga­
nizm bilan munosabatini qabul qiladi, 
o'rganadi va kerakli javobni beradi. Bino­
barin, bosh miya po'stlog'i organizmning bir butunligini ta’minlaydi va 
ularda bo'layotgan o'zgarishlarni, ularning vazifalarini boshqarib, bir 
tartibga solib turadi. I. P. Pavlov aniqlashicha, miya po'stlog'ining 
hammasi analizatorlar bo'lib, ta’sirni markazga olib boruvchi va javobni 
olib ketuvchi tolalar hujayralarining yig'indisidan tashkil topgan bir 
butun yuzadir. Miya po'stlog'ida turli ta’sirlarni qabul qiluvchi zona 
(analizatorlar) bo'lib, ular vazifalarini o'zaro hamkorlikda bajarishi 
aniqlangan. Bular quyidagilar: