O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

1 18-rasm. O'pka.
/ - q a l q o n s i m o n
lo g 'a y ;
2 -
k ek ird a k ; j - o ' p k a u ch i; 
4 -
q o v u r g 'a
y u za si; 
5 - yuq ori
bo'lagi; 
6
 - chap o'pka; 7 - qiyshiq
o'yma; 
8 -
 pastki bo'lagi; 9 - o'pka
tubi; 
1 0 -
 yurak o'ym asi; 
1 1 -
yurak 
izi; 
12
 - orqa qirrasi; 
13
 -
old qirrasi; 
14 -
 diafragma yuzasi;
/ 5 - p a s t k i qirrasi; 
16 -
p a stk i
b o 'la g i; / 7 - o'rta b o 'la g i; 
1 8 -
ko'ndalang o'yma; 
19
 - o'ng o'pka;
20
 - tepa bo'lagi; 
21 -
kekirdakning
bronxlarga bo'linish joyi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o ‘pka esa ikki bo'lakka (yuqori va pastki) bo'lingan. O'ng o'pka tagida 
(diafragma ostida) jigar joylashgan. Shuning uchun o'ng o'pka hajmi 
chap o'pkaga qaraganda kattaroq, bo'yi esa qisqaroq. O'ng o'pka bo'lak­
lari 12 segmentdan, chap o'pka 11 segmentdan iborat. Segment hajmi
0,5— 1,0 sm, piramida shaklida tuzilgan o'pka bo'lakchalaridan tashkil 
topgan. Bu bo'lakchalar bir-biridan biriktiruvchi to'qimadan tuzilgan de- 
vorcha va qon tomir bilan ajralib turadi. Bo'lakchalararo devorchalar 
bo'lakchalarning nafas olishida harakatchan bo'lishini ta’minlab turadi.
Bronxlarning bo'linishi
(119-rasm). Bronxlar o'ng va chap o'pkaga 
kirib, daraxt shoxi kabi tarmoqlanadi. O'ng o'pkaga kirgan bronx uch 
bo'lakka bo'linadi. Bularning bittasi o'pkaning yuqori bo'lagiga, ikkin­
chisi o'rta bo'lagiga va uchinchisi pastki bo'lagiga yo'naladi. Chap o'pkaga 
kirgan bronx ikkita bo'Iak bronx tarmog'ini beradi. 
Ularning bittasi 
o'pkaning yuqori bo'lagiga, ikkinchisi pastki bo'lagiga kiradi.
Bo'Iak bronxlar (diametri 1 mm gacha) o'z navbatida segment bronx­
larga bo'linadi. O'pka tashqarisidagi bronxlar devorida halqa shaklidagi 
tog'aylar joylashgan. O'pka ichidagi bo'Iak bronxlar skeleti panjara shaklli 
tog'aylardan iborat. O'pkaning segment bronxlari va ularning tarmoqlarida 
tog'aylar alohida bo'laklar shaklida bo'ladi. Segment bronxlar 8 marta 
boiinib, o'pka bo'lakchalari bronxlarini beradi. Bronxlarda muskul qavati 
aylanma shaklida joylashgan.
10
Bo'Iak bronxlar ikkala o'pka- 
da taxminan 1000 tagacha bo'la­
di. O'pka bo'lakchalarining ichi­
da bo'Iak bronxlarning har bitta- 
sidan d iam etri 0 ,3 — 0,5 mm 
bo'lgan 12— 16 tadan oxirgi (che­
gara) bronxlar tarqaladi. Oxirgi 
bronxlardan boshlab eng katta 
(a so siy ) b ro n x la r y ig 'in d is i 
bronxlar daraxtini hosil qiladi. Bu 
daraxt nafas y o 'li hisoblanadi. 
Chegara bronxchalar devorida 
tog 'ay halqachalari va shilliq 
bezlar uchramaydi.
I -