O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

Xarakterning variativ tipi
– muhitga tashqi baqaror nuqtai nazar orqali moslashadigan; shaxs 
rivojlanishining quyi darajasi, xulq-atvor barqaror umumiy usulining mavjud emasligi xaqida dalolat 
beradi. Bunday tipdagi odamlar ichki olamining soddaligi bilan farqlanadi; ularning yashash uchun 
kurashi to‘g‘ri chiziq bo‘yicha amalga oshiriladi, ular shubhalanish va ikkilanishlarni namoyon 
qilmaydilar, alohida ichki chegaralarga ega emas, ularga to‘siqlarning faqat tashqi turi ma’lum. Ichki 
olamni tashqi sharoitlarga moslashtirish, to‘g‘rilash, monandlash – bunday odamlar moslashishining 
umumiy usullari shulardan iborat.[2] 
Xarakterlar tipologiyasining asosini shaxsning etakchi yo‘nalganligi ham tashkil etishi mumkin. 
Mashxur nemis faylasufi va psixologi Eduard SHpranger shaxsning etakchi yo‘nalganligi bo‘yicha 
quyidagi tiplarni keltiradi:
1.
Ilmiy odam
. Faqat yagona ehtiros – tushuntirishga, aloqalarni o‘rnatishga, nazariy bilimlarni 
ishlab chiqishga olib boruvchi ehtirosga egadir. Uning kechinmalari voqeiy hayotdan uzilgan bo‘lib, 
bilish imkoniyatining mavjud emasligidan tushkunlikka tushishi, nazariy kashfiyotdan zavqlanishi 
mumkin. Unga faqat bilish metodlarining sofligi – qanday bo‘lsada, haqiqatga erishish qadrliroqdir.
2