O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

7.Amaliy tavsiyalar. 
Insonga ko’plab turli-tuman jismlar va ҳodisalar o’z ta’sirini ko’rsatadi, lekin bir muncha muddatdan 
so’ng biz idrok қilgan jismlardan ba’zilarining obrazlarini tasodifan yoki bilgan ҳolda xotiramizda 
tiklashimiz mumkin. Bu ҳodisa tasavvur deb ataladi. 
Tasavvurlarni xotiraning birlamchi va emostional ta’sir obrazlaridan farқlash zaruriyatiga e’tibor қaratish 
lozim. 
Xotiraning birlamchi obrazlari
deb, bevosita ob’ektning idrok қilinishidan so’ng paydo bo’ladigan 
va soniyalar bilan o’lchanadigan vaқt oraliғida saқlanib қoladigan obrazlarga aytiladi. Masalan, bir-ikki 
soniya biror jism – ruchka, stol lampasi, suratga tikilib turing, so’ng ko’zlaringizni yumib, uni iloji 
boricha yorқinroқ tasavvur қilishga ҳarakat қiling. Siz darҳol tez orada so’nuvchan va ғoyib bo’ladigan 
yorқin va jonli obrazni ҳosil қilasiz. Xotiraning birlamchi obrazlari izchil obrazlarga o’xshash ma’lum 
xususiyatlarga ega bo’ladilar: a) ob’ektni idrok қilishdan so’ng paydo bo’ladi; b) davomiyligi juda oz; v) 
yorқinligi, jonliligi va ko’rgazmaliligi ko’rgazmali tasavvurlarga қaraganda ko’proқ bo’ladi; g) yagona 
idrok ildiziga ega, umumlashtirishdan iborat bo’lmaydi. 
Ikkinchi tomondan, ular izchil obrazlardan farқ қiluvchi, ҳaқiқiy tasavvurlarga yaқinlashtiruvchi 
xossalarga ega. Birinchidan, xotiraning birlamchi obrazlari idrok қilishda diққatning ma’lum ob’ektga 
yo’nalganligiga boғliқ. Ikkinchidan, yorқin izchil obrazni ҳosil қilish uchun uzoқ vaқt (15-20 soniya) 
ma’lum ob’ektga tikilib turish lozim, xotiraning yorқin birlamchi obrazlari esa davomiy bo’lmagan idrok 
қilish (1-2 sek.) vaқt oraliғida ҳosil bo’ladi.[1]