O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Har  kim  o‘ziga  mos  suhbatdosh  bilan  birga 

bo‘lishni  xohlaydi

»,  -  degan  fikrni  qo‘llash  ham  yaxshi  natijalarga  olib  keladi. 

Masalan,  Siz  o‘z  suhbatdoshingizning  diqqat-e‘tiborini  o‘zingizga  qaratmoqchi 

bo‘lsangiz,  uning  falsafasini,  intilishlarini  va  qiziqqan  narsalarini  o‘rganib 

chiqing hamda iloji bo‘lsa, suhbat paytida uning qo‘l va tana a‘zolarining maxsus 

va  diqqatga  sazovor  harakatlaridan  nusxa  oling  hamda  uni  maqsadga  muvofiq 

tarzda qo‘llang. Lekin, buni shunday qilish kerakki, bu harakatlar yaqqol ko‘zga 

tashlanmasin,  ya‘ni,  me‘yor  bilan  va  odob  doirasida  amalga  oshirilsin. 

Muzokaralar  olib  borayotganda  suhbatdoshingiz  bilan  qanday  masofada 

gaplashayotganingiz ham muhim ahamiyat kasb qiladi. Har bir insonning shaxsiy 

biomaydoni  xilma-xil  bo‘lgani  uchun,  shunday  masofa  tanlash  kerakki,  bunda 

uning  biomaydoniga  kirib,  uni  noqulay  ahvolga  solib  qo‘ymaslik  kerak.  O‘z 

ahamiyatingizni  oshirish  uchun,  masalan,  o‘zingiz  kresloga  o‘tirib, 

hamsuhbatlaringizni  stullarga  o‘tqazib  qo‘yishingiz  mumkin.  Hamsuhbatlar  bir 

xil  balandlikdagi  stullarda  o‘tirishganda,  Siz  sal  balandroq  stulda  o‘tirishingiz 

yoki tik turib gaplashishingiz mumkin. 

Tadbirkor sifatida biror-bir tovar yoki xizmatni kimgadir taklif qilayotganda 

aksariyat ko‘pchilik xollarda taklifingiz nayzalar bilan qarshi 

---

378 

 

olinadi va ba‘zilar taklifingizga qat‘iyan qarshi bo‘ladilar. Bu xol Sizga ham ta‘sir 

qilib,  ishingizga  ishonchsizlik  tug‘dirishi,  olg‘a  qadam  bosishga  xalaqit  berishi, 

noumidlik  xolatini  yuzaga  keltirishi  mumkin.  Bunda  Sizdan  bir  narsa  talab 

qilinadi,  ya‘ni  bu  xolatlarga  falsafiy  yondashish  va  ulardan  tegishli  xulosa 

chiqarish. 

 

15-topshiriq: Tadbirkorlikda yo‘l boshlovchi bo‘lish 

Ko‘pchilik  tashkilot  va  firmalarda  boshqaruv  ierarxik  zinapoya  shaklida 

qurilganligi uchun, subordinatsiya masalalariga katta e‘tibor berish talab qilinadi. 

Agar,  Siz  bu  zinapoyaning  pastki  pillapoyalaridan  birida  turgan  bo‘lsangiz, 

boshliqning  maslahatisiz  biror-bir  kishiga  va‘da  bermasligingiz,  doimo  korxona 

obro‘sini  saqlashga  harakat  qilishingiz,  zarur  bo‘lganda  o‘zingizning  faoliyat 

doirangizga  kirmaydigan  ishlarni  bajarishga  intilmasligingiz,  o‘zingizning 

o‘rningizni  aslo  unutmasligingiz  va  haddingizdan  oshmasligingiz  lozim  bo‘ladi. 

Agarda 

noxushhollardanbirortasiro‘yberibbo‘lganyokiberishimumkinbo‘lsa,uhaqda 

zudlik bilan eng katta raxbarga emas, balki Sizdan bir pog‘ona yuqoriroq turgan 

bevosita  boshlig‘ingizga  yetkazishingiz  kerak  bo‘ladi.  Aks  holda  unda  Siz 

haqingizda  noto‘g‘ri  tasavvur  hosil  bo‘lib  qolishi  mumkin.  Sizga  bo‘ysunuvchi 

insonlar  bilan  muloqot  qilganda,  emotsional  neytral  mavqeda  turish  maqsadga 

muvofiq bo‘ladi.  

Har  bir  sohada  bo‘lganidek,  tadbirkorlik  jarayonini  amalga  oshirishda 

ham  yo‘l  boshlovchi  (

lider

)  ta‘siri  tufayli  juda  ko‘p  narsalar  amalga  oshadi. 

Kimdir  oldinda  borishning  va  unda  mustahkam  o‘rnashib  olishning  uddasidan 

chiqsa,  boshqalarga  yo‘l  ko‘rsatsa,  qandaydir  o‘zgarishlar  boshlanadi  va  u 

rivojlanishga  sabab  bo‘lib,  muvaffaqiyatga  olib  keladi.  Yo‘l  boshlovchi  (

lider

) 

bo‘lish uchun o‘zingizda quyidagi malakalarni rivojlantirishingiz kerak bo‘ladi: