O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/168
Sana19.01.2022
Hajmi3,88 Mb.
#392357
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   168
Bog'liq
2 5294294602528855217

Qo’ng’ir  temirtosh
.  Bu  ruda  sarg’ish  qo’ng’ir  rangda  bo’lib, uning  tarkibi 
temir 
mFe
2
O
3
nH
2
O
  ko’rinishidagi  umumiy  formula  bilan  ifodalanadigan  oksidlar 
tarzidadir.  Qo’ng’ir  temirtoshda  35-60%  gacha  temir  bo’ladi.  Unda  oltingurgut 
bilan  fosfor  miqdori  temirning  boshqa  rudalaridagiga  qarganda  ko’proq.  Bu 
rudadan temir  ososn qaytariladi. Qo’ng’ir temirtosh konlari  Uralda, Kerch    yarim 
orolida,  Kola  yarim  orolida,  Tula  oblastlarida,  Qozog’istonda  va  boshqa 
joylardadir. 
 
Shpatli temirtosh
. Sarg’ish kul rang tusli ruda. Unda temir 
FeCO
3
 
formula 
bilan  ifodalanadigan  karbonat  tarzida  bo’ladi.  Shpatli  temirtosh  konlari  Uralda 
(Zlastoust konlari), Kirov oblasti va boshqa joylardadir. 
 
Cho’yan  metallurgiyasida  yuqorida  tilga  olingan  rudalardan  tashqari, 
kompleks  rudalardan  ham  foydalaniladi.  Kompleks  rudalarida  esa  temir  bilan  bir 
qatorda  xrom,  nikel  ,  titan,  vanadiy  va  ba`zi  boshqa  metallar  ham  bo’ladi. 
Kompleks  rudalar  jumlasiga  temir-marganetsli,  temir-xromli,  temir-xrom-nikelli, 
temir-vanadiy-titanli rudalar kiradi. 
 
Temir-marganetsli  rudalar  tarkibida,  temirdan  tashqari,  20%  gacha 
marganets ham bo’ladi. Temir-marganetsli rudalar koni, asosan, Qozog’istondadir. 
 
Temir-xromli  rudalar  tarkibida, temir  oksidi-FeO  dan  tashqari, xrom  oksidi 
(Cr
2
O
3
) ham bo’ladi. Domna pechlarida ferroxrom (temir bilan xrom qotishmasi) 
suyuqlantirib olish uchun ishlatiladi. Xromit konlari Ural va Qozog’istondadir. 


26 
 
 
Temir-xrom-nikelli  (xrom-nikelli)rudalar.  Bunday  rudalar  jumlasiga 
tarkibida  temirdan  tashqari  ozroq  miqdorda  xrom  va  nikel    ham  bo’lgan  rudalar 
kiradi.  Orsk-Xalilovsk  konidan  chiqadigan  rudalar-qo’ng’ir  temirtosh  tipidagi 
rudalar bo’lib, ularda 35-48% temir, 1,3-1,5% xrom va 0,3-0,5% nikel  bor. 
 
Temir-vanadiy-titanli  (titan-magnetitlar)  rudalarda  42-48%  temir,  0,3-0,4% 
vanadiy, 2,7-7,8% titan bo’ladi. Titan-magnetitkonlari, asosan, Uraldadir. 
 
Suyuqlantirib  olinadigan  cho’yan  tarkibida  marganets  miqdorini  oshirish, 
shuningdek,  maxsus  cho’yan,  ferromarganets  (temir  bilan  marganets  qotishmasi) 
ishlab chiqarishda marganets rudalaridan foydalaniladi. 
 
Marganets  rudalari  yumshoq,  sochiluvchan  va  gigroskopik  bo’lib,  ularda 
marganets  miqdori  28%  dan  48% gacha yetadi. Tarkibida  marganets  miqdorining 
ko’pligi jihatidan olinganda, Kavkazdagi Chiatura koni muhim ahamiyatga ega, bu 
kondan  chiqadigan  ruda  tarkibida  52%  gacha  marganets  bo’ladi.  Marganets 
rudalari  koni  Ukrainada  (Nikopol  skda),  Sibirda  (Achinsk  shahri  yonida)  Ural  va 
Qozog’istonda ham bor. 
 
Kondan  qazib  olinga  rudani  domna  pechiga  solishdan  oldin  unga  tegishli 
ishlov beriladi, ya`ni ruda suyuqlantirishga tayyorlanadi. 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish