O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

Elektr o’tkazuvchanlik. 
 
Metallarda  elektr  o’tkazuvchanlik  har  xil  bo’ladi.  Elektr  tokiga  eng  oz 
qarshilik  ko’rsatadigan  metallar  elektrni  yaxshi  o’tkazadi.  O’lchov  birligi  Om.  1 
mm
2
 yuzadan uzunligi 1 metr materialni tokka qarshilik qilish qobiliyati. 
 
Metallarni  temperaturasi  oshishi  bilan  elektr  o’tkazuvchanligi  kamayadi  va 
aksincha.  Metallni  absolyut  nol  (-273 
o
C)  da  sovutilganda  elektr  qarshiligi  nolga 
teng bo’ladi.  
Magnit xossalari. 

---

23 
 
 
Po’lat  va  cho’yanni  magnit  xossalari  ularning  kimyoviy  tarkibigina  emas, 
balki  ichki  tuzilishiga  ham  bog`lik.  Bundan  shu  narsa  kelib  chikadiki  magnit 
xossalari doimiy emas, ularga termik va mexaniq ishlov berilganda o’zgaradi. 
 
Temirni  sovuq  xolatida  magnit  xossalari  ancha  sezilarli  bo’lib,  uni 
qizdirilganda  magnit  xossalari  ancha  kamayib  boradi  va  butunlay  yoqolishi 
mumkin. 
 
Magnit  xossalariga  ega  bo’lgan  po’lat  texnikada  juda  ko’p  tarmoqda 
ishlatiladi.  Misol,  rudalarni  saralashda,  temir-tersakni  ko’tarishda,  dinamik 
mashinalarda,  radio-telefon,  telegraf  apparatlarining  detallarini  tayyorlashda 
ishlatiladi. 
 
Ba`zan  magnit  xossalariga  ega  bo’lmagan,  po’latlarni  ishlatishga  to’g`ri 
keladi. Bunday po’latlarni tarkibida ma`lum miqdorda nikel va marganets bo’ladi.