O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti pedagogika va psixologiya kafеdrasi

Hayot uslubi va shaxs tiplari

• 
  Boshqaruvchi tip. Bu tip insonlar o‘ziga ishongan va g‘ayratli, ahamiyasiz sotsial manfaatlarga, agar bular mavjud bo‘lmasa. Ular faol, ammo sotsial rejada emas, ularga boshqalarning baxt-saodati ahamiyasiz, ular tashqi olam ustidan hukmronlik qilish xos. Asosiy hayotiy muammolarini ular dushmanlik, antisotsial hal etadilar (jinoyatchilar, narkomanlar, qonunbuzarlar).
  
• 
  Oluvchi tip: tashqi olamga tekinxo‘rlik va o‘zining ehtiyojlarining ko‘p qismini boshqalar hisobiga qondirishga intiluvchi odamlar. Ularda sotsial manfaatlar yo‘q, ular boshqalardan ko‘proq narsa olishga intiladilar. Ularning faolligi yuqori emas, ularning boshqalarga azob-uqubat keltirish ehtimoli kamroq.
  
• 
  Qochuvchi tip: bu insonlarning sotsial qiziqishlari ,, shaxsiy muammolarni hal etishdagi majburiy faolligi past, ular muvaffaqiyasizlikdan qo‘rqadilar va hayotiy muammolarini echishdan qochadilar. Ular qiyinchilik yoki omadsizlik tug‘diradigan barchasidan qochadilar.
  
• 
  Sotsial tip. Bu etuk talabga javob beradigan, sotsial manfaatlar bog‘lab turadi va yuqori faollikka ega. Bu inson boshqa insonlarga g‘amxo‘rlik ko‘rsatuvchi, ular bilan munosabatga qiziquvchi, insonlarning asosiy hayotiy muammolarini hal etuvchi muammolarni-ish, sevgi, do‘stlik-hamkorlikni, shaxsiy mardlikni, mas’uliyatni talab etishini biladi va boshqa insonlarning rohat-farog‘atida o‘zining hissasi qo‘shishga tayyor.
  

5-6 -7 Ma’ruza: Klassik psixoanaliz va uning modifikatsiyalari
Zamonaviy psixoanalizning asosiy yo‘nalishlari ego-psixologiya (X. Gartmann, A. Freyd, E. Erikson), ob’ektiv munosabatlar psixologiyasi (M. Klyayn, M. Balint, X. Koxut). Problema privyazannosti i separatsii v rabotax psixoanalitikov (Dj. Boulbi, M. Maler). Psixoanalitiklarning ishlarida mehr va ajralish muammolari (Dj. Boulbi, M. Maler). Ko‘chish ap qarama-qarshilik.Ko‘chish reaksiyasining namoyon bo‘lish tiplari, ko‘chishning asosiy elementlari, ko‘chish turlari klassifikatsiyasi. Qarama-qarshilik va uning klinik namoyon bo‘lishi. Qarama-qarshilik klassifikatsiyalari. Psixologik mexanizmlar va ularni diagnostika metodlari.
O‘rgatish qonuni (E. Torndayk). Dj.B.Uotson va E.K. Tolmenning insonga nazariy qarashlari. Teoriya podkrepleniya Dollard va Millertning mustahkamlash nazariyasi. K.Xallning o‘rgatish nazariyasi. Skinnerning operant shartlanganlik nazariyasi. Operantlik va respondentlik xulq-atvor. O‘rgatish jarayon sifatida. Mustahkamlash rag‘batlantirish va jazolash ko‘rinishida. Mustahkamlash tartiblari. Psixopatologiyada o‘zlashtirilmagan va adaptatsiyalashmagan reaksiyalar.
O‘rgatish psixologiyasida terapiya prinsiplari. O‘rgatish va sotsial kognitiv nzariyalarining o‘xshashlik va tafovutlari. Kuzatish yo‘li bilan o‘rganish (A. Bandura). Diqqat, xotira, harakatni o‘zlashtirish, motivatsiya kuzatish jarayonidagi ta’limning to‘rt jabhasi. Agressiya va uning determinantlari. O‘zini o‘zi samaradorligini oshirish va uning baholash manbalari.