O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti pedagogika va psixologiya kafеdrasi

Skinner o‘zini nazariyotchi deb hisoblagan va shaxsni o‘rganish nazariyasini yaratib bergan.

Skinner o‘z intervyusida:” men o‘zga dunyo, aql va asab sistemasini nazariyasini yaratib, xulq-atvorni tushuntirishga harakat qilaman. Bunday nazariyani muhim va foydali deb hisoblayman.Bundan tashqari bular, xavfli hamdir, chunki bezovtalanishga asos bo‘ladi.Men shaxs xulq-atvorini umumiy nazariyasini xush ko‘raman, chunki ko‘p faktorlarni birlashtirib umumiy tushuncha beradi.

Tashabbuskor shaxs doira tashqarisida,Skinner radikal bixeviorist sifatida, insonlar tashabbuskorligini va xulq-atvorini ichki faktorlar bilan bog‘liq ekanligini inkor etib, (masalan:ongsiz impulslar). Bu konsepsiyalar to fikrlar bo‘li, hozirda ham mavjud bo‘lib kelmoqda, chunki xulq-atvorn boshqarayotgan atrof-muhitsharoiti inkor etilmoqda.

Tashabbuskor inson, biz boshqacha izohlay olmaganligimiz sababli mavjud va xizmat qiladi.Uning mavjudligi bizning nodonligimizga bog‘liq, biz xulq-atvor haqida ko‘proq bilganimiz sari, tabiiyki u o‘z tashabbuskorligini yo‘qotib boradi.

SHaxsni bilish uchun tashabbuskor shaxsni aqli, sezgi, xarakteri, reja, maqsadi va boshqalarn bilish, xulq-atvorni ilmiy analiz qilishga yordam beradi.

Skinnerning interopsixik sabablari qarshiligini o‘rganish uchun nomaqbul fenomenlari bog‘liq emas, balki turli terminlar bilan atalib, aniqlik kiritish mumkin emasligida, fan tarixida ta’kidlanishicha aqliy xulosalar konsepsiyasidan chekinish lizim, ko‘rinishini o‘zgartirmay, emprik o‘rganish uchun, masalan iqtidorli talabalarni kolledjdan o‘qishdan chetlatish sababini o‘rganib, biz tushuncha berishimiz mumkin, chunki u omadsizlikdan juda qo‘rqadi, chunki uning motivi bo‘lmaganligi sababli yoxud u omadsizlikdan ongsiz qo‘rqib, o‘z ustida kam ishlaganligi. Bunday talabani o‘qishdan chetlatish gipotezalari, tushuntirish bo‘lib, Skinner fikricha , bular hech narsani oydinlashtirmaydi, agar barcha motivlari hamda uni o‘qishdan chetlatish sabablari aniqlanmasa.