O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

izomeriya 
d
eyiladi. Masalan butanning ikkita izomeri mavjud: normal butan va izobutan. 
Uglevodorodlarning fizik xossalari ularning tuzilishiga bog‘liq bo‘ladi, shu 
kabi butanning qaynash temperaturasi -0,5 bo‘lsada izobutanniki -12,3 
0
Sni tashkil 
etadi. 
4.1-jadval Polimerlar molekulasi tarkibiga kirishi mumkin bo‘lgan 
uglevodorodlar turi juda ko‘p, bularning ba’zi bir vakillari keltirilgan, bu erda R va 
R’ SN
3
, S
2
N
5
, S
6
N
5
(metil, etil, fenil gruppalar) 
Nomlanishi 
Tarkibi 
Tuzilishi 
Qaynash xarorati 
0
S 

---

153 
Metan 
SN
4
-164 
Etan 
S
2
N
6
-88,6 
Propan 
S
3
N
8
-42,1 
Butan 
S
4
N
10
-0,5 
Pentan 
S
5
N
12
36,1 
Geksan 
S
6
N
14
69,0 
4.2-jadval Umumiy uglevorod guruxlari 
Turi
Molekula tuzilishi 
Nomlanishi
Spirtlar
Metil spirti 
Efirlar
Dimetil efir 
Kislotalar
Sirka kislotasi 
Aldegidlar
Formaldegid 

---

154 
Aromatik 
uglevodorodlar
Fenol
Nazorat savol: polimorfizm va izomeriyani farqlarini keltiring 
 
Polimer molekulalari 
Makromolekula
. YUqorida keltirilgan molekulalardan farqli o‘laroq 
polimer makromolekulalari juda katta o‘lchamga ega (uzun). SHuning uchun bular 
makromolekula
deb nomlanadi. Makromolekulaning ichidagi atomlar atomlararo 
kovalent bog‘ bilan bog‘langan. Markaziy uglevodorod zanjiri polimerni asosini 
tashkil etadi. Uglerod atomlari bir birlari bilan bir necha bora sxemada 
ko‘rsatilganidek qayta bog‘lanadi. 
Xar bir uglerodning qolgan ikkita valent elektronlari o‘z navbatida atomlar 
yoki 
organik 
radikallar 
bilan 
birikishi 
mumkin. 
Makromolekulalarning 
qaytariladigan qismi 
elementar zveno
deb ataladi. 
Polimer makromolekulasini olinishida ishtirok etgan monomerning 
strukturasi elementar zvenoning tuzilishiga yaqin bo‘ladi. SHuning uchun monomer 
va elementar qaytariluvchi zveno terminlari aloxida ishlatiladi.