O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Jumla  urg‘ulari  va  mantiqiy  urg‘ular  –  ifodalanayotgan 

mazmunga  qarab  alohida  so‘zlar  (mantiqiy  urg‘u)  yoki  guruh 

so‘zlarni (jumla urg‘ulari) pauzalar, ovoz tonini balandlatish bilan 

ajratib, uzoq va katta kuch bilan talaffuz etishdir.  

Nutq  tembri  –  so‘zlarning  tovlanishi,  emotsional  holatni 

(qayg‘uli, xafaqon, quvnoq va hokazolar) anglatadi.  

Ma’nodorlikning 

ushbu 

vositalari 

yordamida 

fikrlar 

tugallanishi,  aytilgan  fikrning  asosiy  mazmuni  o‘zgarishi,  u 

qo‘shimcha  ahamiyat  kasb  etishi  mumkin  Nutqning  intonatsion 

ma’nodorligini tarbiyalash ustida ishlash taqlid qilish asosida olib 

boriladi. Tarbiyachi bolalarga she’rni yod oldirishda, qayta hikoya 

qilishda  o‘zi  nutqning  intonatsion  vositalaridan  keng  foydalanadi 

va bolalar diqqatini nutqning ma’nodorligiga yo‘naltiradi. Bolalar 

tarbiyachining  to‘g‘ri,  intonatsion,  ma’nodor  (ifodali)  nutqini 

---

 

48

eshitib,  o‘zlari  ham  nutqlarida  mustaqil  ravishda  kerakli 

intonatsiyalardan foydalana boshlaydilar