O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

 

---

 

46

Ovoz ustida ishlash 

 

Ovoz  apparati  yordamida  balandligi,  kuchi,  tembri  jihatdan 

har  xil  bo‘lgan  tovushlarning  yig‘indisidan  kishi  ovozi 

belgilanadi.  

O v o z   b a l a n d l i g i – tonni balandlatish va pastlatish, 

baland ovozdan past ovozga, past ovozdan baland ovozga o‘tish.  

O  v  o  z      k  u  c  h  i  –  tovushlarni  ma’lum  bir  balandlikda 

(baland – odatdagi balandlik - past), shuningdek, to‘liq jarangdor 

talaffuz etish malakasi.  

O  v  o  z      t  e  m  b  r  i  –  ovozning  sifati  (jarangli,  titroq, 

jarangsiz, so‘niq va hokazolar).  

O v o z – ovoz naychalarining tebranishi natijasida vujudga 

keladi.  Uning  sifati  nafas,  ovoz  bo‘limlarining  artikulyatsiyasi 

apparatlarining  hamkorlikda  ishlashlariga  bog‘liq.  Yuqori  nafas 

yo‘llarining  har  xil  kasalliklari,  doimiy  tumov,  adenoidlar  va 

hokazolar ovoz buzilishlariga sabab bo‘ladi. Ko‘pchilik bolalarda 

ovozdan  noto‘g‘ri  foydalanish  sababli  ovoz  buzilishlari  kelib 

chiqadi.  

Yuqoridagilarni  hisobga  olgan  holda  tarbiyachi  oldida 

quyidagi vazifalar turadi: 1) o‘yin va o‘yin mashqlarida ovozning 

asosiy  sifatlari:  kuchi  va  balandligini  rivojlantirish;  2)  bolalarni 

kuchanmasdan,  turli  vaziyatlarga  qarab  ovozdan  to‘g‘ri 

foydalanishga (past-baland) o‘rgatish.  

 

---

 

47