O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Nazorat savollari
1. Tuproqning elektr tokiga solishtirma qarshiligi qaysi kattalikda о‘lchanadi?
2.Tuproqning solishtirma qarshiligi qaysi formula bо‘yicha aniqlanadi.
3. Sexlarda uskunalarni yerga ulash qanday amalga oshiriladi?
4. Yerga ulagich sim uskunaning qayeriga ulanadi?


13-LABORATORIYA ISHI
Elektr хаvfsizligini o’rgаnish (nоlgа ulаsh).
Ishdan maqsad. Elektr qurilmalarining tok o'tmaydigan metal qismlarini oldindan nol sim bilan ulab qo'yish nolga ulab muhofaza qilish deb yuritiladi.

1. 
   Umumiy qoidalar.
   

Shuning uchun ham nol simidagi har qanday uzilishlar bo'lmasligini ta’minlovchi chora-tadbirlar belgilanadi. Bu o'tkazgichlarga muhofazalov-chi qurilmalar o'tkazish, o'chirish vositalari o'rnatishga ruxsat etilmaydi. Chunki bunday vositalar nolga ulab muhofazalash tizimi birligini buzishi mumkin.
Elektr qurilmalarini o'matish qoidalariga asosan muhofazalovchi nol simini o'matilgan havo liniyalari tortilib borilayotgan vaqtda muhofaza-lovchi nol simi ishchi nol simi bilan qo'shilgan holda, qaytadan yerga ulanadi. Har bir qayta ulash qarshiligi 220/127 V kuchlanishlarda 60 Om, 380/220 V kuchlanishlarda 30 Om va 660/380 V kuchlanishlarda 25 Om dan oshmasligi kerak. Hamma qayta ulanishlar qarshiliklarining umumiy yig'indisi 220/127 V kuchlanishlarda 20 Om, 380/220 V kuchlanishlarda 10 Om va 660/380 V kuchlanishlarda 5 Om dan oshmasligi kerak.

2. 
   O’t оluvchi suyuqliklаrning yonish hаrоrаtini аniqlаsh
   

Laboratoriya ishidan maqsad: o't olish haroratini aniqlaydigan asbobni o'rganib chiqish, o't olish haroratini aniqlash va ishlab chiqarishdagi yong'in xavfsizligi darajasini belgilash.
Laboratoriya ishida ishlatiladigan asbob
Temir yo'l korxonalarida ishlatiladigan suyuq yonilg'ilar (dizel yonilg'isi (solyarka), benzin, kerosin, mazut va boshqalar) yong'in xavfsizligi choralarini ko'rish zaruratini talab qiladi.
Buning uchun berilgan yonuvchi jismning o't olish haroratini bilish zarur. Ushbu laboratoriya ishimizda yonuvchi jismlarning o't olish haroratini aniqlaydigan elektr (elektr toki bilan qizdiriladigan qurilmasi mavjud) asbobdan foydalanamiz (rasmga qarang).
Bu asbob latundan yasalgan tigel 4 (tigelga yonuvchi suyuqlik
quyilib, tekshiriladigan suyuqlik uchun rezervuar vazifasini bajaradi), tigel
qopqog'idan, tigel qopqog'i to'sqichli ochish mexanizmi 6, yondirish
moslamasi 5, terniometr uchun og'ma trubka 8, aralashtirgich 3 va uning
egiluvchan vali 7 (aralashtirgich ikkita parrakka ega: quyi parrak
suyuqlikni va yuqoridagi parrak suyuqlikning bug'larini aralashtirib turish
uchun). Havo vannasi 1 elektr qizdirgich 2 yordamida qizdiriladi.
PVNE elektr qizdirgichini ta'minlaydigan elektr tokini rostlab turish uchun laboratoriya avtotransforniatori (LATR) ishlatiladi. Elektr qizdirgich 150 V maksimal kuchlanishga mo'ljallangan.
Ushbu laboratoriya ishini bajarish uchun yana quyidagi asboblar zarur bo'ladi: - neft mahsulotlaribilanidishlarto'plami;

• 
  o'lchash chegaralari -35°С dan (175°С gacha va (100°С dan 300°С gacha bo' lgan terniometrlar;
  
• 
  barometr-aneroid (yoki baroterniogigrometr), terniometri bilan.
  

3.