O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

Birinchi usul
– tashkil qiluvchi sifatida, dasturlashtirilgan ta’lim, nazorat va 
qayta aloqa tizimi. 
Ikkinchi usul
– mustaqil nazorat qilish metodi. Ishlab chiqarish ta’limida test 
mustaqil o‘z-o‘zini nazorat qilish metodi hisoblanadi. Ishlab chiqarish ta’limining har 
bir bosqichida testlar o‘tkazish mumkin. 
Pedagog va talabaning dasturli faoliyati ta’lim jarayonidan jamiki ortiq 
harakatlarni yo‘qotishga, yuqori hamjihatlikni ta’minlashga va pirovard natijada – 
ko‘zlangan yakuniy natijalarni qo‘lga kiritishga intilishni ifodalaydi. Didaktik 
jarayonni loyihalashda pedagog «texnolog» sifatida faoliyat ko‘rsatadi: har bir darsda 
ta’lim maqsadini aniq o‘rnatishi, o‘tilayotgan o‘quv materiallarini mazmunan 
saralashda talabalarning o‘zlashtirish faoliyati darajalarini, fanni bayon qilishning 
ilmiy tilini hisobga olishi lozim. SHuningdek, tashkiliy shakllarning mosini tanlab, 
belgilangan vaqt doirasida samarali didaktik jarayonni tashkil etadi. Bu ko‘rsatkich 
talabiga mos holda o‘quv-bilish faoliyatini amalga oshirish uchun unga oldindan 
alohida tayyorgarlik ko‘rish kerak bo‘ladi. Umuman ta’lim jarayoniga oldindan 
ishlov bermasdan, yakuniy natijalarining ta’lim maqsadiga mos kelishini 
chamalamasdan, o‘qitish davomida yuzaga keladigan noqulay holatlarga bog‘liq 
holda boshqarish imkoniyatlarini hisobga olmasdan turib ta’lim jarayonini 
texnologiyalashtirish mumkin emas. 
To‘g‘ri tashkil qilingan o‘zini o‘zi nazorat o‘quv materialini o‘zlashtirishga 
ijodiy va tanqidiy yondoshish imkonini beradi. Bu ayniqsa yangi predmet 
o‘rganilayotganida bundan oldingi o‘quv predmetlarida o‘zlashtirilgan bilimlarning 
darkorligida ko‘rinadi. Talabalar mustaqil ishlab etishmaydigan bilimlarini to‘ldirib 
borsa yaxshi, ammo o‘zini o‘zi nazorat qila olmaydigan talabalarning yangi mavzuni 
o‘zlashtirishi ancha murakkab kechadi. SHuning uchun ham oliy o‘quv yurtlarida 
ishlaydigan pedagoglar yangi predmet va yangi mavzuni boshlashdan oldin 
talabalarning yangi dasturni o‘zlashtirishga qanchalik tayyorligini aniqlash 
maqsadida dastlabki nazoratni amalga oshirishlari kerak bo‘ladi.