O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

Rag‘batlantirish
tarbiyalanuvchining xatti-harakati va faoliyatiga ijobiy baho 
berish asosida unga ishonch bildirish, ko‘ngilini ko‘tarish va uni qo‘llab-quvvatlash 
usulidir. O‘qituvchi har bir o‘quvchi shaxsida ro‘y berayotgan ijobiy o‘zgarishlarni 
anglash olishi zarur. SHundagina o‘quvchi o‘zining kamolga etayotganligini his 
qiladi, unda o‘z kuchiga nisbatan ishonch paydo bo‘ladi. O‘qituvchi faoliyatida 
rag‘batlantiruvchi usullardan foydalanib, o‘quvchida ijobiy sifatlarni tarbiyalashga 
yordam beradi. Ta’lim tajribasida quyidagi 
rag‘batlantirish turlari
qo‘llaniladi (13-
rasm): 
Har qanday rag‘batlantirish mavjud pedagogik talablarga muvofiq bo‘lishi, 
ketma-ket bo‘lmasligi zarur, shuningdek, o‘quvchini yoki uning xatti-harakatlarini 
haddan oshirib maqtash, boshqa o‘quvchilarga taqqoslash, ularni kamsitmaslik, 
talabchanlikni bo‘shashtirmaslik kabi shartlarga muvofiq qo‘llaniladi. 
Topshiriq
 
o‘quvchilarda mehnat, ijtimoiy xulq va hayotiy tajriba ko‘nikmalarini 
shakllantirish maqsadida qo‘llaniladigan usul. O‘quvchilarning topshiriqlarni jamoa bo‘lib 
bajarishlari ularda ijtimoiy xulq tajribalarini shakllantirishda alohida ahamiyatga ega. 

---

165 
O‘quvchilar o‘z kuchlarini umum ishiga sarflashga, jamoa uchun mas’uliyatni his etishga 
o‘rganadilar.
13-rasm. Rag‘batlantirish turlari
Pedagogik talab
turli xatti-harakatlarni bajarish hamda faoliyatda ishtirok 
etish jarayonida o‘quvchi tomonidan amal qilinishi zarur bo‘lgan ijtimoiy xulq-atvor 
me’yorlari. Pedagogik talab tarbiyaning eng muhim usullaridan biridir. Pedagogik 
talab ma’lum harakatlarni rag‘batlantiruvchi yoki to‘xtatuvchi hamda o‘quvchini 
oqilona harakatlarni bajarishga undovchi xarakterga ega bo‘lishi mumkin.
Jazolash 
shaxsning xatti-harakati, faoliyatiga salbiy baho berishdir.