O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

 
3. Ekologik va huquqiy tarbiya 
Ekologiya so’zi «tom» yoki «uy» degan ma’noni anglatib, nemis olimi Ernest 
Gekkel tomonidan birinchi bor fanga kiritilgan. Ekologiya fani hozirgi bozor 
munosabatlari davrida ko’pgina tarmoqlarga ega: o’simliklar ekologiyasi, 
zooekologiya, tuproq ekologiyasi, inson ekologiyasi va boshqalar. Ekologiya fani 
tanlab olingan bir yoki bir necha ob’ektning yashash sharoitini yoki normalarini 
o’rganadi va yashashning optimal darajasini aniqlashga yordam beradi. 
Bu yo’nalishdagi ishlar bizga ekologik bilimlarni etkazadi, ammo bu bilan 
insoniyat cheklanib qolmaydi. Davr talabiga ko’ra, yana boshqa yo’nalishda ham ish 
olib borishni talab etmoqda. U ham bo’lsa 
ekologik tarbiya
masalasidir. 
Ekologik tarbiya albatta ekologik bilim asosida shakllanadi, lekin u o’ziga xos 
xususiyatlarga ham ega. Ekologik tarbiya insonda tabiatga nisbatan to’g’ri, oqilona 
munosabatni shakllantirish masalasi ustida ish olib boradi va o’z oldiga talabalarda 
ekologik madaniyatni shakllantirishdek maqsadni qo’yadi. Ekologik tarbiyaning 

---

176 
mazmuniga ekologik onglilik, ekologik his-tuyg’ular (tabiatga, insonlarga, hayotga 
nisbatan munosabatlar) kiradi. SHunday qilib, ekologik tarbiya inson hayotida, 
jamiyatda, vatanda muhim ahamiyat kasb qiladi. 
Ekologik tarbiyaning shakllanishiga ekologik bilimlarni egallash bilan bir 
qatorda ekologik munosabatlarni ham shakllantirib borish zarur bo’ladi. Ekologik 
munosabatlarga: 
1. Hayotga munosabat. 
2. YAxlitlik hissini tarbiyalash. 
3. Javobgarlik hissini tarbiyalash. 
4.Tabiat go’zalliklarini his etish kabi komponentlarni kiritish mumkin. 
Huquqiy tarbiya
. 
Huquqiy tarbiya - bu shaxsga nisbatan huquqiy ongni, huquqiy munosabatlarni, 
qonunga itoatkor xulq-atvor ko’nikmalari va odatlarini shakllantiruvchi uyushgan, 
aniq maqsadni ko’zlagan holda ifodalanishidir. Huquqiy tarbiyani bolaning kichik 
yoshidan boshlab amalga oshira boshlash, huquqiy axborotlarning birinchi darajali 
tus 
olishiga 
erishish, 
shaxsning 
umumiy 
dunyoqarashi 
va 
ijtimoiy 
yo’naltirilganligining tarkibiy qismi tarzida huquqiy qarashlariga asoslanishi zarurdir. 
O’sib kelayotgan yosh avlod huquqiy tarbiyasining xususiyatlari yangi 
jamiyatning o’z xarakteri, turmush tarziga asoslanadi. Ularning hammasi printsipial 
jihatdan yangi, yanada murakkab muammolarni hal etish zarurligini ifoda etadi. 
Avvalo, huquqiy tarbiya yangi yosh avlodni kamol toptirishning samarali vositasi 
sanaladi. 
YUqorida qayd qilingan mulohazalar