|
2-jadval
Xalqaro fond birjalarida listing uchun dastlabki va har yillik toʻlovlar.5
№
|
Fond birjasi nomi
|
Listing uchun dastlabki toʻlovalar
|
Har yillik badallar
|
1
|
NASDAQ
|
70 000 – 250 000 AQSH dollari
|
20 000 – 50 000 AQSH dollari
|
2
|
Gongkong fond birjasi
|
150 000 – 650 000 Gongkong dollari
|
145 000 – 1 188 000 Gongkong dollari
|
3
|
London fond birjasi
|
6,4 mln. dan – 369,7 mln. funt sterlingacha
|
4 200 – 41 400 funt sterling
|
4
|
Nyu York fond birjasi
|
75 mln. AQSH dollarigacha 0,0048 koef.; 75-300 mln. AQSH dollari 0,00375koef.; 300 mln. AQSH dollaridan 0,0019 koef.
|
Bozor kapitalizatsiyasining 0,00093 koef., minimum 38 000 AQSH dollari
|
5
|
Moskva fond birjasi
|
105 000 – 265 000 rubl
|
15 000 rubl
|
Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, xalqaro
fond birjalarida aksiyalarni joylashtirish bo‘yicha xarajatlar nisbatan
yuqori. Lekin shuni ham alohida ta’kidlashimiz lozimki, IPOni tashkil
etish va o‘tkazish yuqori miqdordagi xarajatlarni talab qilsada, shunga
mos ravishda yuqori miqdordagi kapitalni ham jalb qilish imkonini
beradi.
Umuman ta’kidlash mumkinki, IPO – bu kompaniyaning strategik
rivojlanishining bir bosqichi hisoblanadi, chunki bunda kompaniya informatsion
shaffof va yirik investorlar uchun yetarlicha tushunarli boʻladi. Kompaniya
aksiyalarining birinchi ochiq savdoga chiqishi (IPO) jarayoniga tayyorgarlikning
koʻp vaqt olishiga qaramasdan, natijada kompaniya rivojlanishining yangi, sifat
bosqichiga oʻtiladi.
Oʻzbekiston Respublikasi rezidentining qimmatli qogʻozlarini respublika
hududidan tashqarida joylashtirish va ularning muomalada boʻlishi Oʻzbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 20 avgustdagi 239-son qarori bilan
tasdiqlangan “qimmatli qogʻozlarni muomalaga kiritish kvotalari va tartibi
toʻgʻrisida”gi nizom bilan tartibga solinadi.
Unga koʻra rezidentning qimmatli qogʻozlari, agar Oʻzbekiston
Respublikasi qonunchiligida oʻzgacha hol belgilanmagan boʻlsa, Oʻzbekiston
Respublikasi hududidan tashqarida ushbu turdagi (toifadagi, tipdagi) chiqarilgan
qimmatli qogʻozlar umumiy sonining 25 foizidan ortiq boʻlmagan hajmda
joylashtirilishi va muomalada boʻlishi mumkin.
Rezidentning qimmatli qogʻozlari Oʻzbekiston Respublikasi hududidan
tashqarida joylashtirilishi va ularning muomalada boʻlishi, agar Oʻzbekiston
Respublikasining xalqaro shartnomalarida oʻzgacha hol belgilanmagan boʻlsa,
tegishli mamlakatning xorijiy emitentlarning qimmatli qogʻozlari toʻgʻrisidagi
qonunchiligiga muvofiq amalga oshiriladi.
Rezidentning qimmatli qogʻozlari Oʻzbekiston Respublikasi hududidan
tashqarida ular joylashtirilishiga va muomalada boʻlishiga yoʻl qoʻyiladigan
mamlakat qonunchiligiga muvofiq xorijiy depozitariy tomonidan chiqariladigan
depozitar tilxatlar shaklida joylashtiriladi va muomalada boʻladi.
Rezidentning Oʻzbekiston Respublikasi hududidan tashqarida
joylashtirilgan qimmatli qogʻozlariga boʻlgan mulk huquqi Oʻzbekiston
Respublikasi qonunchiligiga muvofiq Markaziy depozitariy tomonidan
tasdiqlanadi.
Rezidentning – respublika iqtisodiyoti uchun strategik ahamiyatga ega
boʻlgan, davlat ulushi bor boʻlgan xoʻjalik jamiyatining qimmatli qogʻozlarini
Oʻzbekiston Respublikasi hududidan tashqarida joylashtirish va ularning
muomalada boʻlishi Aksiyadorlik birlashmalari va kompaniyalarida aksiyalar
davlat ulushidan samarali foydalanilishi ustidan monitoring olib borish komissiyasi
tomonidan oldindan koʻrib chiqiladi.
Rezidentning qimmatli qogʻozlarini Oʻzbekiston Respublikasi hududidan
tashqarida joylashtirishda ushbu qimmatli qogʻozlarga boʻlgan huquqlar faqat
ularni joylashtirishdan emitentning respublika tijorat bankidagi hisob-kitob
raqamiga mablagʻlar tushganligi emitent tomonidan Markaziy depozitariyga
tegishli bildirishnoma yuborish yoʻli bilan tasdiqlangandan keyin ularni
ifodalaydigan depozitar tilxatlar egalariga oʻtadi.
Markaziy depozitariy xorijiy depozitariy bilan tuzilgan tegishli shartnoma
asosida depozitar tilxatlar egalariga rezidentning taqdim etiladigan qimmatli
qogʻozlari mavjudligini tasdiqlaydi.
Xorijiy depozitariy emitent-rezidentning qimmatli qogʻozlari egalari
reestrida qimmatli qogʻozlarning nominal saqlovchisi sifatida hisobga olinadi.
IPO natijasida kompaniyalarning koʻplab rahbarlari va mulkdorlari
milliarderlarga aylanadilar. Soʻnggi yillar davomida bir nechta kompaniyalar
tomonidan oʻtkazilgan IPO operatsiyalari muvaffaqiyatli amalga oshirildi va
natijada ular oʻz faoliyatlari uchun katta miqdordagi mablagʻlar jalb qila oldilar.
Quyida butun fond bozori tarixidagi eng yuqori oʻntalikka kirgan aksiyalarni
birlamchi ochiq joylashtirish operatsiyalari haqidagi ma’lumotni keltiramiz:
3-jadval.
Jahon tarixidagi sodir boʻlgan eng katta 12 ta IPO kompaniyalar va tushgan summasi.6
№
|
Kompaniya nomi
|
Jalb qilingan kapital miqdori
|
Faoliyat sohasi
|
1
| Ant Financial |
34,5 mlrd. AQSH dollari
|
Fintex kompaniya
|
2
| Saudia Aramco |
29,4 mlrd. AQSH dollari
|
Neft kompaniya
|
3
| Alibaba Group Holding Limited |
25 mlrd. AQSH dollari
|
Onlayn tijorat (Internet savdo)
|
4
| Soft Bank |
23,5 mlrd. AQSH dollari
|
Bank sohasi
|
5
| Agricultural Bank of China Ltd. |
22,1 mlrd. AQSH dollari
|
Bank sohasi
|
6
| |
21,9 mlrd. AQSH dollari
|
Bank sohasi
|
7
| AIA Group Limited |
20,5 mlrd. AQSH dollari
|
Sugʻurta kompaniyasi
|
8
| General Motors Company |
20,1 mlrd. AQSH dollari
|
Avtomobil sohasi
|
9
| NTT DOCOMO, Inc. |
18,4 mlrd. AQSH dollari
|
Telekommunikatsiya
|
10
| Visa Inc. |
17,9 mlrd. AQSH dollari
|
Fintex kompaniya
|
11
| Enel |
17,4 mlrd. AQSH dollari
|
Elektroenergetika sanoat kompaniyasi
|
12
| |
Do'stlaringiz bilan baham: |
