O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Meda shirasini tekshirish - 
Oshqozon shirasini tekshhirish 
(oshqozonning 
sekretor 
funksiyasi)-oshqozon 
shilliq 
qavatining 
morfologik va funktsional holatini o’rganish, shuningdek masofadan 
turib uning evakuator funktsiyasiga baho berishga imkon beruvchi 
asosiy metodlardan biri. Oshqozon shirasini tekshirishning zondli va 
zondsiz usuli keng tarqalgan. Zondlash oshqozonning sekretor 
(oshqozon shirasi miqdori) kislota va ferment ishlab chiqarish funksiyasi 
(sekretor funksiyasi) ni tekshiruvchi metod hisoblanadi. Oshqozon 

---

272 
bezlarining sekretor funksiyasi haqida tasavurga ega bo’lish uchun 
maxsus (ingichka) zond bilan zondlash va oshqozon suyuqligini doim 
yoki 1 xil vaqt oralig’idan keyin so’rib olinishi kerak. Barcha holatlarda 
boshlang’ich bosqichda intensiv oshqozon shirasi 1 soat (har 15min) 
davomida uning tinch va ovqat hazm qilish oralig’ida olinadi va u 
bazal sekretsiya deyiladi. Labaratoriyada zond orqali ovqat hazm qilish 
jarayonida oshqozon shilliq qavatining sekretor faoliyatini tekshirish 
uchun bemorlarga ovqatga javoban hosil bo’ladigan shira ishlab 
chiqarilishini stimullovchi medikamentoz preparatlar teri ostiga 
yuboriladi 
(gistamin, 
pentagastrin,). 
Oshqozon 
sekretsiyasini 
stimullovchi kimyoviy preparatlar laborator tekshirish uchun yaroqli 
bo’lgan toza oshqozon shirasini olishga yordam beradi. Gistamin 
in’eksiya qilingandan keyin tekshirilayotgan odamda bir necha 
daqiqadan so’ng o’tib ketuvchi qizarish, boshida bosim va issiqlikning 
sezilishi kuzatiladi. Yuqoridagi nojo’ya ta’sirlarni oldini olish uchun, 
hamshira 20-30 daqiqa oldin dimedrol, suprastin va boshqa allergiyaga 
qarshi preparatlar mushak orasiga yuborishi kerak. Hozirgi kunda 
oshqozon shirasini stimullovchi ovqat mahsulotlarini (kofein, alkogol, 
karam qaynatmasi, go’shtli bulyon) qabul qilish rad etilmoqda. Chunki
ular sust stimullovchi xususiyatga ega, shuningdek , ular oshqozonning 
kislota va ferment ishlab chiqarish funksiyasiga ob’ektiv baho berishga 
yo’l qo’ymaydi.