O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

 Uning formulasi M • 100 
P 
M – gavda og’irligi. P – bo’y uzunligi sm da.
Normada bu nisbatan 37-40 ga teng bo’ladi. Agar u ortib ketsa, 
bemorning me’yoridan ortiq tana og’irligiga ega ekanligidan, kamayib 
ketsa, ozg’inligidan dalolat beradi. Lekin bu ko’rsatkich hamisha shartli 
bo’lib, unga baho berishga boshqa klinik belgilarga ham e’tibor berish 
kerak.
Bo’y va ko’krak aylanasining mutanosiblik indeksi quyidagi 
formula asosida aniqlanadi: 
 P • 100 , 
bunda O - ko’krak qafasining
O 
aylanasi. Bu ko’rsatkich normada 50-55 ga teng bo’ladi. 50 dan kam 
indeks ko’krak qafasining torligini, 55 dan ortig’i esa ko’krak qafasining 
kengligini ko’rsatadi.
 
Ketli indeksini
aniqlash - tana vaznini kg da ifodalab uni bo’y 
uzunligiga nisbati (metr kvadratda) olinadi. Normada 19- 24 ni tashkil 
qiladi.
M ‗ M ‗ 19-24 
P(M
²)
Pine indeksi
- yuqoridagi barcha ko’rsatkichlar orasida o’zaro 
mutanosiblik darajasini ko’rsatadi: P-(O+M). Normada u 20 atrofida 
bo’ladi. Bu ko’rsatkichning ortiq yoki kamligi mutanosiblikning 
buzilishidan dalolat beradi. 
Kuchni o’lchash maxsus asbob dinamometrlarda o’lchanadi (bilak, 
qo’l kuchi). 
Ginekologik amaliyotda ayollar tos
-
chanoq o’lchamlarini 
meyordaligini
aniqlash
uchun tazomerdan foydalaniladi. Buning uchun 
katta tosning 4 o’lchami aniqlanadi. 1. Distantsiya spinarum, 2. 
Distantsiya kristarum, 3. Distantsiya troxanterika, 4. Distantsiya 
externadir. 
Distantsiya spinarum-yonbosh suyaklar qirrasining old-yuqori 
o’siqlari o’rtasidagi masofa bo’lib, 25-26 sm ni tashkil qiladi. 

---

30 
Distantsiya kristarum-yonbosh suyaklar qirralarining bir-biriga 
nisbatan eng uzoq joylashgan nuqtalari orasidagi masofa va 28-29 sm ni 
tashkil qiladi. 
Distantsiya troxanterika-bu son suyaklari katta g’altaklari orasidagi 
masofa bo’lib-30-31 sm ni tashkil qiladi. 
Distantsiya externa-(tashqi konyugata, to’g’ri o’lcham) qovning 
yuqori-tashqi qirrasidan dumg’aza usti chuqurchasigacha bo’lgan oraliq, 
u V bel umurtqasining o’tkir o’simtasi bilan dumg’aza o’rta qirrasi 
boshlanish joyi oralig’ida joylashgan bo’lib 20-21 sm ni tashkil qiladi.