O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

qisqa muddat tasir qiluvchi insulin preparatlari
: oddiy 
insulin 6-8, kit insulini 4-10 soat tasir qiladi. 
O’rtacha muddat tasir 
qiluvchi insulin preparatlari
: insulin semilente 10-12, amorfli 
suspenziya rux insulin 10-12 soat tasir qiladi. 
Uzoq muddat tasir 
qiluvchi insulin preparatlari
, bular: protamin guruh insulin, insulin-
rux suspenziyasi (insulin lente), suspenziya rux insulin kristalik (insulin 
ultralente), protamin rux insulin preparatlari 30 soatgacha, suspenziya 
insulin protamin 16-18 soat tasir qiladi. Ular tasiri 24 soatgacha 
saqlanishi sababli sutkada 1 marta muskul orasiga yuboriladi. Keyingi 
yillarda qandli diabetga qarshi har xil dorilar butamid (serabed, 
prostinop) ishlab chiqildi. Bemor charchab qolmasligi ish sharoitini 
yaxshilash kerak. Organizmda elektrolit balansini muvozanatini tiklash 
uchun tuzli eritmalar, organizm suvsizlanishini bartaraf etish, atsidozga 
qarshi kurash olib borish lozim
. Peroral dori darmonlar. 
Sulfanilamidlar:
butamid (tolbutamid, orabet, rastinon) 0,25-0,5; 
karbutamid (bukarbon, nadizan, oranil, diaboral) 0,5; xlorpropamid 
(diabineze, oradian) 0,1-0,25; tsiklamid (diaboral ’’Erba’’, gliroksil) 
0,25-0,5; xlortsiklamid (oradian) 0,25; glibenklamid (daonil, euglikon) 
0,005 va 
biguanidlar:
fenetilbiguanid (fenformin dibotin) 0,025t-0,05k; 
butilbiguanid 0,05-0,1 (adebit, silubin, buformin 0,1); dimetilbiguanid 
(glyukofag, metformin) 0,5; glibenklamid (maninil) kabi dori moddalari 
per os tavsiya etilayapti. Bemor charchab qolmasligi ish sharoitini 
yaxshilash kerak. Ovqat mahsulotlarida uglevodlar me’yorida bo’lishiga 
e’tibor berish zarur. Qandli diabet kasalligiga uchragan bemorlarga 
kasallik kechishi haqida tushuncha berish lozim va diabetik, 

---

461 
gipoglikemik komaning boshlanish belgilari to’g’risida tushuncha berib 
qo’yish, komani oldini olish va davolashda katta ahamiyatga ega.