O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Qalqonsimon bez palpatsiyasi. 
Qalqonsimon bezning palpatsiyasi 
diagnostik ahamiyatga ega. Aslida qalqonsimon bezi sog‘lom odamlarda 

---

33 
palpatsiya qilinmaydi, lekin juda oriqlab ketgan kishilarda paypaslanadi. 
Qalqonsimon bezning paypaslashda bimanual palpatsiya usulidan 
foydalaniladi va tibbiy xodim ikkala qo’lning 4 ta, ya’ni II-V 
barmoqlari bilan m. sternokleidomastoideusning orqa tomonidan 
kiriladi, bosh barmoq bilan qalqonsimon tog’ayga qarab bezni bemor 
yutinadigan vaqtda paypaslanadi, chunki yutingan vaqtda qalqonsimon 
bezi yuqoridagi tog’ay bilan birga harakatlanib qo’l ostidan o’tadi.
Paypaslashni boshqa usul yordamida ham bajarish mumkin. 
Bemorning orqa tomonidan turib ikkala qo’lning katta barmog’i 
bo’yinni orqa tomoniga va qolgan to’rt barmoq bilan m. 
Sternokleidomastoideusning ichki tomoniga ya’ni qalqonsimon tog‘ay 
proektsiyasiga qo’yib paypaslanadi. Razmeri, yuzasi, konsistensiyasi, 
harakati, og’riq va tugunchalar bor yo’qligi paypaslanadi. 
Limfa tugunlari palpatsiyasi. 
Limfa tugunlar
 
palpatsiyasini 
o’tkazishda yuzaki va chuqur palpatsiya usulidan foydalaniladi. Yuzаki 
palpatsiyada boyin, o’mrov osti, qo’ltiq osti va chov sohasi limfa 
tugunlari hamda chuqur palpatsiyada qorinda joylashgan limfa tugunlari 
paypaslanadi. Limfa tugunlari odatda bug’doydek kattalikka ega. Ba’zi 
bir kasalliklarda (limfaadenit, tuberkulyoz, o’sma kasalliklari, leykozlar, 
limfagranulematoz, limfa tuguni yaqinida joylashgan a’zolar 
yallig’lanishi va h.k. larda) kattalashadi. Limfa tugunlari odatda 
paypaslaganda harakatchan bo’ladi va atrofidagi to’qimalar hamda bir-
biri bilan tutashmagan bo’ladi va og’riqsizdir. Bu holat kasalliklarda 
buziladi va bir-biri bilan tutashib kattalashishi (limfagranulematozda) va 
og’riqsiz bo’ladi. Leykozlarda ham kattalashadi, og’riqsiz bo’ladi, 
harakatchan, bir-biri bilan tutashmaydi, yalliglanishlarda limfa tugunlari 
kattalashadi, qizaradi, og’riqli boladi va h.k.