O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

11.24-rasm. Rahbarlik lavozimiga zaxirani rejalashtirish va 
tayyorlash

---

314 
firmalarda hamda egallashi mo‘ljallanayotgan lavozimda stajirovkadan 
o‘tishlari ko‘zda tutiladi. 
4. Ijtimoiy-psixologik tayyorgarlik. 
Nomzodlarning yangi 
lavozimiga ko‘nikish jarayonini yengillashtirish uchun boshqaruvning 
ular uchun yangi bo‘lgan tizimiga jalb etiladilar hamda bu xodimlar 
o‘zaro munosabat qoidalari, qaror qabul qilish texnologiyalari bilan 
batafsil tanishtiriladilar. Shu bilan birga nomzodlar yangi lavozimga 
tayinlangandan so‘ng shu darajadagi mehnat jamoasi bilan tanish-
tiriladi. Bu o‘rinda ko‘pchilik nomzodlar uchun ular maqomining 
o‘zgarishi (avval hamkasblari bo‘lgan jamoaga rahbarlik qilish) jiddiy 
muammoga aylanadi. Shuning uchun yosh rahbarni ham, u 
boshqaradigan jamoani ham yangi o‘zaro munosabatlarga ko‘niktirish 
shakl-tamoyillarini oldindan puxta rejalashtirib qo‘yish foydalidir. 
 
Qisqacha xulosalar 
Karyera – fransuzcha (carirere) dan tarjima qilinganda olg‘a qarab 
muvaffaqiyatli siljish ma’nosini berib, bugungi kunda ijtimoiy, xizmat, 
ilmiy va faoliyatning boshqa turlarida mansab lavozimida muvaffa-
qiyatli o‘sish sifati tushuniladi. 
Karyera xodim mehnati murakkabligi yoki ish o‘rinlarining 
ijtimoiy pillapoyadagi o‘rni o‘zgarishiga ko‘ra: kasb karyerasi va 
korxona ichidagi karyeraga bo‘linadi. 
Personal karyerasini boshqarish korxonaning izchil menejmentga 
ichki ehtiyojlarini qondirishni ta’minlash, personal o‘zi erishishga 
qodir bo‘lgan muayyan mas’uliyat darajasiga etishi uchun uni o‘qitish 
hamda tajriba egallashini izchil ta’minlash, muayyan salohiyatga ega 
personalning bu salohiyatlarini muvaffaqiyatli ishga solishlari – 
intilishlari, iste’dodlari va qat’iyatliklarini hisobga olib, karyerani 
rivojlantirishga imkoniyat yaratib berish kabi maqsadlarni ko‘zlaydi. 
Personalni lavozimda o‘stirishni rivojlantirish tamoyillari yakka-
ma-yakka ish olib borish, korxona va xodimning karyerasini 
rivojlantirishdan manfaatdorligi, korxona rejalarida xodim karyerasini 
rivojlantirishni moliyalashtirishni ko‘zda tutishdan iborat. 
Personal karyerasini rivojlantirishni rejalashtirish – bu muayyan 
rahbar yoki mutaxassis uchun ularning mehnat faoliyati davomida 
xizmat vazifalari yoki lavozimni egallashlari ehtimol tutilayotgan 

---

315 
tizimni ishlab chiqishdir.