O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

5. Bosqichma-bosqich karyera. 
U vertikal va gorizontal karyera 
xususiyatlarini mujassamlashtiradi. Ya’ni xodimning xizmat 
vazifasida o‘sishi bosqichma-bosqich vertikal hamda gorizontal holda 
kechishi mumkin. Bu sezilarli darajada samara beradi. Bosqichma-
bosqich karyera korxona ichidagi karyera shaklida hamda 
korxonalararo karyera shaklida uchraydi. 
6. Yashirin karyera. 
Bu atrofdagilar uchun aniq-ravshan holda 
ro‘y bermaydigan xizmat lavozimida o‘sishdir. Bunday imkoniyatga 
odatda o‘z korxonasidan tashqarida juda keng amaliy aloqalari 
mavjud tor doira xodimlari ega bo‘ladilar. Boshqacha qilib aytganda, 
yashirin karyera deyilganda kompaniya yoki firma rahbariyatiga 
yaqinlashish tushuniladi.

---

281 
Karyerani boshlanishi 
Kayrerani tanlash 
O‘zining kuchli va zaif tomonlarini aniqlash. Manfaatlarni 
aniq belgilab olish. Ehtiyojlarni aniqlash 
Korxona (tashkilot)ni tanlash 
Korxona (tashkilot)ning shaxsiy ehtiyojlariga mos ekanligi; 
Korxona (tashkilot)ning joylashishi; Ishning mavjudligini; 
Mehnatga to‘lanadigan haq va rag‘batlantirishlar 
miqdorining o‘sishi uchun imkoniyatlar mavjuligini 
aniqlash 
Mo‘ljal 
Korxona (tashkilot)dagi ish o‘rni nufuzi; Korxona 
(tashkilot)ning jamiyat farovonligiga qo‘shayotgan hissasi; 
Korxona (tashkilot) to‘g‘risidagi mavjud axborotlarni 
o‘rganish 
Ta’lim 
Mehnat faoliyati bilan bog‘liq stajirovkalar; Kurslarda 
qatnashish. Ta’lim dasturlarini kengaytirish 
Rahbarlik 
Ishdagi muvaffaqiyatlar to‘g‘risida axborotga ega bo‘lish. 
Murakkabroq vazifalarni bajarishga o‘tish imkoniyatini 
ko‘rib chiqish 
 
11.2-rasm. Karyerani tanlashda hisobga olingan omillar 
Bunday xodimlar oddiy xizmat lavozimlarida bo‘lishlari mumkin. 
Biroq ularning ish haqi hamkasblarinikidan sezilarli darajada yuqori 
bo‘ladi. 
Zamonaviy menejment xodimning lavozimda o‘sishi uchun zarur 
sifatlarga ega bo‘lishi lozimligini nazariy va amaliy jihatdan asoslab 
bergan. Xususan, G‘arbda o‘tkazilgan tadqiqotlar personalning faqat 
0,1 foizida boshqaruv iste’dodi mavjud bo‘lishini ko‘rsatgan. Shuning 

---

282 
uchun karyera tanlanishida muayyan omillar hisobga olinishi zarur 
(11.2-rasm). 
Karyerani boshqa xususiyatlar bo‘yicha ham tasniflash mumkin 
(11.3-rasm). 
Real karyera 
‒ lavozimda amalga oshirilgan, erishilgan o‘sishdir. 
Bunda xodimning muayyan davr ichida faoliyatning tegishli turida 
aniq bir korxona yoki tashkilotdagi lavozimda o‘sishi tushuniladi.