O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

10.3-jadval
Mehnat murakkabligini (bilvosita mezon) ball yordamida 
baholash 
Mehnatning murakkablik darajasi 
Baholash bali 
Bajarilgan ish murakkabligi jihat: 
Xizmat yo‘riqnomasida belgilab qo‘yilganidan 
sezilarli darajada ortiq 
5 
Xizmat yo‘riqnomasida belgilab qo‘yilganidan bir 
oz ortiq 
4 
Xizmat yo‘riqnomasiga muvofiq 
3 
Xizmat yo‘riqnomasida belgilab qo‘yilganidan bir 
oz kam
2 
Xizmat yo‘riqnomasida belgilab qo‘yilganidan 
sezilarli darajada kam 
1 

---

251 
Personalni boshqarish xizmati faoliyati samaradorligini miqdor 
jihatidan baholash kompaniya yoki firma kadrlar siyosatini amalga 
oshirish uchun xarajatlarni aniqlashmi talab etadi. Bunga mavjud 
personal uchun xarajatlarni ham, yangi ishga qabul qilinganlar uchun 
hamda ularni o‘qitish uchun xarajatlarni ham hisobga olish 
darkor.(10.4-rasm) 
Personal bilan ishlashda har bir xodim uchun o‘rtacha xarajatlar 
ham miqdor jihatdan baholash ko‘rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Bu 
quyidagicha aniqlanadi: 
Chet el kompaniya va firmalarida, shuningdek, xodimlarni o‘qitish 
dasturlarining mehnat unumdorligini oshirish va mahsulot sifatini 
yaxshilashga ta’sirini hisoblab chiqish uslublari mavjud. Jumladan, 
AQSH kompaniyalarida quyidagicha aniqlanadi: 
E = RNVK- NZ, 
 
bunda, 
E
 – 
o‘qitish dasturi ta’siri samarasi; 
R 
– 
o‘qitish dasturining mehnat unumdorligi va samaradorligi 
boshqa omillariga ta’sirining davomiyligi; 
N
– o‘qitilgan xodimlar soni; 
V
 – 
bir xil ishni bajarayotgan ilg‘or va o‘rtacha xodimlar 
mehnat unumdorligi o‘rtasidagi farqning qiymat bahosi;