O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

 

---

247 
B. Ishni uning ijro darajasi bo‘yicha taqsimlash taribi 
 
Xizmatlar 
uchun 
ustamalar 
guruhi 
Baholar 
tafovuti, ballar 
miqdori 
Bajarish darajasi 
bo‘yicha ishlarning 
ko‘zda tutilayotgan 
normal taqsimoti, 
foiz (%) 
Bajarish 
darajasi 
bo‘yicha 
ishlarning 
amaldagi 
taqsimoti, foiz
1
1(oliy) 
91-100 
3-5 
% 
2 
81-90 
6-12 
% 
3 
71-80 
65-70 
% 
4 
61-70 
10-15 
% 
5(eng past) 
60 va undan 
kam 
3-5 
% 
Nazorat varaqalari usuli 
mustaqil qo‘llanishi ham, grafik 
shkalalar usullari bilan birgalikda qo‘llanishi ham mumkin. 
Ushbu uslubda maxsus nazorat varaqalariga xodim bajargan ish 
hamda uning amaliy sifatlarini baholashning turli omillari to‘g‘risidagi 
batafsil savollar yozib boriladi. Baholashni amalga oshirayotgan 
shaxsning o‘zi ushbu savollarga javob berishi va xulosa chiqarishi 
lozim. 
Mazkur nazorat varaqalarining maqsadi faqat u yoki bu ishni, u 
yoki bu xodimni xizmatlari uchun qo‘shimcha to‘lovlar miqdoriga 
ko‘ra qaysi guruhga taqsimlashdangina iborat emas. Ayni vaqtda, 
ushbu usul bilan xodimning kuchli va zaif tomonlari aniqlanib, uning 
mehnat samaradorligini oshirish chora-tadbirlari belgilanadi. 
Xodimlar mehnat faoliyatini baholash, afsuski, ular qobiliyati va 
bu qobiliyatni to‘la ishga solish imkoniyatlarini aniqlab berishda 
oqsoqlik qilib qoladi. Holbuki, kompaniya yoki firmada yangiliklar 
(innovatsiyalar)ni joriy etishda personalning xuddi shu xususiyatlarini 
aniq bilish o‘ta muhimdir. Shu sababli amaliyotda mehnat faoliyati 
yuksak baholangan xodimning ishlab chiqarishga yangiliklarni joriy 
etishning uddasidan chiqa olmaslik hollariga duch kelinadi. 
Shuning uchun xodim salohiyatini aniqlashning eng yaxshi usuli 
1
Ushbu so‘nggi ustun baholovchi tomonidan xodimni attestatsiya qilish natijasi bo‘yicha 
to‘ldiriladi 

---

248 
uni yangi ishlab chiqarish sharoitida, yangi ish joyida kuzatish va 
baholashdir. Bu maqsadda personal uchun sinov muddatlari belgilash, 
ishlab chiqarish bo‘linmalarida yosh xodimlarning bir-birlarining ish 
o‘rinlari bilan ayirboshlashlari, vaqtinchalik ularni u yoki bu xizmat 
vazifasini bajarishga o‘tkazib turish yaxshi samara berishi mumkin. 
Baholash jarayonidan olingan ma’lumotlar aniq harakat dastur-
laridan joy olishi, ular asosida ishdagi kamchiliklarni bartaraf etish, 
xodimning qaysi amaliy va shaxsiy sifatlarini rivojlantirish muayyan 
xodim uchun qaysi rag‘batlantirish va jazolash choralari samarali 
bo‘lishi haqidagi tavsiyalar ishlab chiqishga asos bo‘lishi kerak. 
Har bir baholovchiga qo‘yiladigan asosiy talab uning muayyan 
davr (aytaylik, olti oy mobaynida) xodim bajarayotgan ishni kuzatib 
borish imkoniyatiga ega bo‘lishidir. Shuni hisobga olgan holda 
quyidagilar baholovchilar bo‘lishlari mumkin: